HABER MERKEZİ – Ruanda’da hükümetin hazırladığı raporda 1994 yılında gerçekleşen Tutsi soykırımının öngörülebilir olduğu ve Fransa’nın ‘ağır bir sorumluluk taşıdığı’ vurgulandı. Ancak Ruanda, Fransa hakkında şikayetçi olunmayacağını duyurdu.
Afrika ülkesi Ruanda’da 1994 yılında ülkedeki Hutu çoğunluğun ve ordu birliklerinin katıldığı Nisan ayından Temmuz ayına kadar süren saldırılarda en az 800 bin Tutsi katledilmişti.
O dönemde ülke sınırları içerisinde bulunan Tutsilerin yüzde 90’ının soykırımdan geçirilmesinde dönemin Hutu yönetimiyle askeri ve siyasi ilişkileri olan Fransa’nın sorumluluğu tartışılmaya devam ediliyor.
Son olarak Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından tarihçi Vincent Duclert’e hazırlatılan raporda da dönemin Cumhurbaşkanı François Mitterand ile hükümetinin sorumluluğuna dikkat çekilmişti.
Ancak soykırımı sona erdiren Ruanda Yurtsever Cephesi (FPR) lideri ve şimdiki Devlet Başkanı Paul Kagame tarafından hazırlatılan bir raporda daha ağır suçlamalar yer alıyor.
Fransa destek verdi
ABD’deki bir hukuk bürosuna yaptırılan ve dört yıl içinde hazırlanan bir raporda da Fransa’nın ‘öngörülebilir’ olan Tutsi soykırımında ‘ağır sorumluluk taşıdığı’ savunuluyor.
Dönemin Hutu halkından Devlet Başkanı Juvénal Habyarimana’nın destekçisi olan Fransa’nın bir soykırım hazırlığı olduğunu bildiği savunulan raporda, “(Fransa’nın) bu desteği (Hutu yönetiminin) soykırımcı niyetleri artık aşikâr olmasına rağmen sürdü” deniliyor.
Fransız sorumlular yargılanmayacak
Soykırımda Fransız sorumlular veya personelin yer aldığına dair herhangi bir kanıt bulunamadığına dikkat çekilen raporda, ayrıca Fransa’nın hazırladığı rapordaki ‘yaşananlara karşı kör olunduğu’ iddiası reddedildi.
Ruanda hükümetinin raporunda, “Fransa, öngörülebilir olan bir soykırımı mümkün kıldı” denilirken, soykırımda yer alacak kurumların oluşmasında katkısı olduğunun altı çiziliyor.
Ruanda şikayetçi olmayacak
Rapora dair konuşan Ruanda Dışişleri Bakanı Vincent Biruta, Fransa’nın soykırımın planlamasında payı olduğu veya Fransızların infazlarda yer aldığını düşünmediğini savundu.
Biruta, ülkesinin bu konuda Fransa’yı herhangi bir şekilde mahkemeye vermeyi planlamadığını yinelerken, Fransız hükümetinin yaptırdığı raporun da önemli olduğunu belirtti.
Biruta, söz konusu raporun “Fransa ile Ruanda arasında barışa katkı sunacağını” savundu.
Fransa Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan (Elysée) yapılan açıklamada da Ruanda’nın hazırlattığı raporun iki ülke arasında ‘ortak bir gelecek kurmak için’ yeni bir siyasi alan açtığı savunuldu.
Tutsiler katliamcıları yenmişti
Ruanda’daki soykırımın başladığı dönemde büyük oranda ülke dışında silahlanmış olan FPR harekete geçmiş ve neredeyse sadece Tutsi katliamına odaklanan Hutu yönetiminin emrindeki orduyu yenmeyi başarmıştı.
Tutsiler ve demokrat Hutuların ağırlıkta olduğu FPR’nin yönetimi ele geçirmesi ardından soykırıma son verilmiş, ancak kimi yerlerde Hutulara yönelik intikam katliamlarının yapıldığı da iddia edilmişti.
Aradan geçen 27 yıla yakın süreçte Fransa’nın soykırımdaki rolü iki ülke arasındaki ilişkilerdeki en önemli sorun olarak duruyor.
Son olarak Ruanda’nın Tutsi asıllı Devlet Başkanı Paul Kagame, Emmanuel Macron’un hazırlattığı raporun ‘geleceğe doğru atılmış önemli bir adım’ olduğunu söylemişti.
(Gazete karınca)
