ÇEVDER: Van Gölü’ndeki kirliliğinin önüne geçilmeli

VAN - Van ÇEVDER, 19 Eylül Dünya Kıyı Temizleme Günü'nü dair yaptığı açıklamada, Van Gölü'ndeki kirliliğin önüne geçilmesini istedi.  

Van Çevre Tarihi Eserleri Koruma Araştırma ve Geliştirme Derneği (ÇEVDER), Her yıl dünyanın birçok ülkesinde, 19 Eylül Dünya Kıyı Temizleme gününde eş zamanlı olarak kıyı temizliği yapılmaktadır. Geleneksel olarak yapılan bu etkinlikle, toplu yapılan ve kullanım alanlarımız olan kıyılarımız ve denizlerimizin kirletilmemesi her zaman temiz kalması için hassasiyet gösterilmesi mesajı verilmektedir.

İlimizde Van gölünün her gün kirletildiği, kirlilikle ilgili kirleten faktörlerin bilimsel tespitinin yapılması ve çözümlerin acilen hayata geçirilmesi gerekmektedir. Bu sorunların başında Van gölü havzasındaki yerleşim yerlerinin tümünün kanalizasyon atıklarının, özellikle yerleşim alanlarında geçen akarsuların Van gölüne dökülmesinin engellenmesi sağlanmalıdır. Dere yataklarına yakın ahırların azot ve fosfor atıklarını Van gölüne ulaştırmalarının önüne geçilerek acil çözümler üretilmelidir. Dünyanın en büyük felaketi olan küresel ısınmadan kaynaklanan problemlere bir nebze çözüm bulunması gerekirken yine yaşanan kirlilik ile en büyük değerimiz olan Van gölünü her geçen gün biraz daha öldürmektedir.

Acilen ileri biyolojik arıtmaların yapılması,yapılanlarında tekniğine uygun çalıştırılarak hiçbir gerekçe olmaksızın suların kirletmesine engel olunmalıdır.

Van gölüne akıtılan irili ufaklı onlarca dere aracılığıyla denizimize akan suların filtrelenmesi evsel ve kanalizasyon atıklarından arındırılması gerekmektedir.

Van gölüne akan kükürtlü yer altı kaynaklı suların gölün eko sistemine zarar vermesi sebebiyle bu sularında arıtılması gereklidir.

Coğrafik yapısı nedeniyle doğa harikası olan 1726 rakımındaki Van denizi, ilimiz ve bölgemiz için en büyük turizm getirisi ve istihdam kaynağıdır.430 km sınırı olan ve her metresinde ayrı güzellik taşıyan bu değeri maalesef yeterince koruyamamaktayız. Kıyılar doldurularak kıyıların kullanımına engel olunmaktadır. Yine makam sahipleri, yetkilerini kullanarak veya yasayı ihlal ederek (3621 sayılı yasa) kıyıları kendilerinin ya da ailelerinin dinlenme ve eğlence alanı olarak kullanmaktadırlar. Yasaların moloz, tel, çit, duvar dahi çekilmeyeceğini söylemesine rağmen bu alanların keyfi kullanıldığı görülmektedir. İl sınırımız içinde bulunan Gevaş İn köyünden, Erciş'in Karatavuk köyüne olan sınırda insanların ve canlıların suya erişimi engellenmiştir. Kanun ile yasaklanmış olmasına rağmen yüksek duvarlar çekerek, tel çitler örülerek kıyılar işgal edilmiştir.

Van gölü kıyısında yer alan sazlıklar, üreme alanları olduğu ve sazlıkların suyu filtre etme gibi özelliğine sahip olduğunu, Van gölünün cankurtaranlık görevi olduğu gerçeği ile sazlık alanların korunması için, sazlık alanlara göl dolgusunun yapılmaması son derece önemlidir.

Küresel ısınmadan kaynaklı tehdit altında olan Van gölü havzasının oksijen kaynağı olan bu doğanın bize bahşettiği değerleri korumalıyız.

Van Gölünün hafriyat döküm alanlarına açılması tüm belediyeler hafriyat yönetmenliklerine uyulması gerekmektedir. Sazlık alanlarda yol ve yerleşim yerlerinin imara açılmaması, hafriyat dökülmemesi için daha büyük hassasiyet içinde olmaları gerekmektedir.

Özcesi kıyı kanununa uyulması gerekmektedir.

Evsel atıklar ve kanalizasyonlara çözüm üretilerek denize ve yaşam alanlarına girmesi engellenmeli. Evde ayrıştırma yapılması, depoda ayrıştırma yapılması, geri dönüşümün sağlanması gerekmektedir.

Yaz ayları başından bu yana Gölde dip çamurunun temizlenmesi çalışmasının tamamen "algı çalışması" olduğunu "Üniversite ile Edremit ilçe çıkısına kadar sahilin 13.9 kilometre uzunluğunda olmasından anlıyoruz. Sahil boyunca şuana kadarenlemesine 500 metrelik bir alanda sadece 200 metre derinlikte dip çamuru temizliği yapıldığı bildirilmektedir.

30 Temmuz 2022 tarihinde Van gölü sahilinin doğal sit, sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanı olarak tescili yapılmıştır.

Oysa Van gölü havzasına yaşan vatandaşların ve STK’ların genelde tüm partilerin özel koruma kanunu çıkması gerektiğini belirtmelerine rağmen böylesi tuzaklar dolu bir uygulama ile kanunla Van Gölünün korunmasını bir yana bırakalım tam bir talan ve kirletme amaçlı yapılan uygulamaya dönüşmüştür.

Van gölü sahili için çıkarılan bu kanunla Van Gölünün imara açılması, sahilde beton santralleri, taş ocakları, evsel ve kanalizasyon atıklarının göle dökülmesi sanayi tesislerinin yapılması, kum ve çakıl ocakları uygulamalarının bu kanunla önü açılmış olmaktadır.

Van Gölü temizliğini sadece dip çamuru çıkarmak olarak lanse edilmesi sadece algı yaratmak amaçlıdır. Bir de çıkardıkları dip çamurunu getirip sahile Erciş yolu ile üniversitenin olduğu yere dökmektedirler.Yoldangeçenler ve sahile yakın oturan sakinlerinkötü kokudan çok rahatsız olmaktadır. Turist olarak ilimizi ziyaret eden yurtiçinden ve yurtdışından gelen misafirlerimizi bu korkunç koku eşliğinde misafir etmekteyiz. İkliminin turizme bu kadar elverişli olan İlimizde, kokudan burnunu kapatan görüntülerin olması her anlamda itibar ve imaj zedelenmesidir. İlimizi tanıtırken en büyük avantaj olarak Van Gölümüzü kullanarak dünyaya, İlimizi ve gölümüzü tanımaya davet ediyoruz. Burada amaç sosyal, kültürel ve ekonomik gelişmeye ön ayak olmaktır. Ancak bunu bir nebze de olsa başaran İlin paydaşları iş Gölü görmeye gelince büyük bir mahcubiyet yaşamaktadır. Sadece İlimize gelen turistlerin değil aynı zamanda vatandaşlarımızın da yaşam kalitesi, yeterli tedbir alınmadığı için her anlamda her geçen gün düşmektedir.

Dip çamuru temizlenmesi acil bir ihtiyaç ama bu ilkel yöntemlerle yapılamaz. Denizin iç kısmından karaya doğru gemilerle iş makinesine bağlı bilgisayarla nerede ne kadar dip çamuru olduğu tespit edilerek çıkarılmalıdır.

Çıkan dip çamuru gerekli analizler yapılarak ortalık yere değil, bertaraf edilerek tamamlanmalıdır.

Van Gölü hem sodalı hem de tuzlu olmasından dolayı dip çamuru ne dolgu ne de bir gübre niteliği taşımıyor. Zehirli bir madde haline gelmiştir. Bu anlamda çıkarılan dip çamurunun ortalık yere dökülmesi ayrı bir vahşettir. Yapılan uygulama algı ve rant amaçlıdır.

Bizler sadece 19 Eylüllerde kurum ve kuruluşları sembolik bir kıyı temizliği yaparak bu görevi gelecek yıla devretmeyi iş görmek olarak saymalarını kabul etmemekteyiz. Kıyı temizliğinin 365 gün boyunca asli bir görev olarak addedilmesi ve gereken tüm hasiyet ile yetkililer başta olmak üzere tüm vatandaşlarımızın kıyılarımızı temiz tutulmasını diliyoruz.

VAN ÇEVDER olarak doğaya, insana ve tüm canlılara yapılan her türlü tahakküme ve ekolojik tahribatlara karşı tüm toplumu ekolojik toplum felsefesi ile duyarlılığa davet ediyor, suyumuza, toprağımıza, havamıza sahip çıkmaya ve temizlikten çok kirletmememiz gerektiğinin altını çiziyoruz.DÜNYA KIYI TEMİZLEME GÜNÜNÜ KUTLAR temiz kıyıların olduğu ve bu kıyıların tüm canlılara açılması istiyoruz. EKOLOJİK DEMOKRATİK BİR DÜNYA DİLEĞİYLE.

 Dünya Kıyı Temizleme Günü'nü kutlarız" ifadelerine yer verildi.