Gençler HDP'yi 'çözüm adresi' görüyor

Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, uzun yıllardır Halkların Demokratik Partisi (HDP) geleneğinin birinci parti olarak çıktığın Diyarbakır, Mardin, Van, Şırnak, Hakkâri ve Batman’da 15-34 yaş aralığında bulunan 580 genç ile online ve telefon üzeri anket yaptı. 6-16 Temmuz tarihinde yapılan çalışmada, bölgedeki genç yaş grubunun ülke siyasetine bakışını, politik olarak kendilerini tanımlama, politik düşünce, tutum ve davranışlarını belirleyen kaynakları ve ülke sorunlarına yaklaşımlarını tespit etmeye çalışıldı.

Anket soruları, cinsiyet, yaş, eğitim gibi demografik değişkenleri içeren sorular yanında; katılımcıların politik eğilimlerini, politik eğilimlerini belirleyen kaynakları, bu eğilimlerin ülke sorunlarına yaklaşıma etkisini ölçmeye çalışıldı.

Yüzde 60’ı “Erkek”, yüzde 40’ı “Kadın” katılımcılardan oluşan çalışmada öngörülen her yaş grubundan katılımcıya ulaşılırken; yüzde 35,4’ü “30-34” yaş aralığında yüzde 8,5’ü ise “15-19” yaş aralığında oldu. Katılımcıların yüzde 63,9’u üniversite mezunu, yüzde 54,4’ü gelir getiren hiçbir işte çalışmadığını beyan ederken, yüzde 27,9’u “İşsiz/İş Arıyor”, yüzde 20,2’si “Öğrenci”, yüzde 4,4’ü “Ev İçi Ücretsiz İşçi, yüzde 1,3’ü “Çalışamaz Halde”, yüzde 0,6’sı “KHK/İhraç) olduğunu beyan ediyor.

Katılımcıların yüzde 68,3’ü hanelerinde ağırlıklı olarak “Kurmancî” dilini konuştuğunu beyan ederken; yüzde 27,7’si “Türkçe”, yüzde 3,8’i “Zazaki” ve yüzde 0,2’si ise “Süryanice” konuştuğunu belirtiyor.

Politik Dünya görüşünü “Yurtsever” olarak tanımlayan katılımcıların yüzde 77,7’si, “Sosyalist” olarak tanımlayanların yüzde 74,3’ü, “Ekolojist” olarak tanımlayanların yüzde 66,7’si, “Anarşist” olarak tanımlayanların yüzde 66,7’si, “Demokrat” olarak tanımlayanların yüzde 67,8’i, “Milliyetçi” olarak tanımlayanların yüzde 60’ı, “Muhafazakâr” olarak tanımlayanların yüzde 52,6’sı, ‘‘Liberal” olarak tanımlayanların yüzde 62,5’i hanelerinde ağırlıklı olarak “Kurmancî” dilini konuştuklarını belirtiyor.

“Dindar” olarak tanımlayan katılımcıların yüzde 63,6’sı , “Feminist” olarak tanımlayanların yüzde 55,6’sı, “Herhangi Bir Politik Dünya Görüşüm Yok” yanıtını veren katılımcıların yüzde 50’si hanelerinde ağırlıklı olarak “Türkçe” konuştuklarını belirtiyor.

Araştırma grubuna sorulan “İmkânınız Olsa Yurt Dışına Yerleşmek İster Misiniz?” sorusuna yüzde 67,5’i “Evet”, yüzde 32,5’i “Hayır” derken; bu soruya “Evet” diyenlerin gerekçesi ise yüzde 31,2’si ile “Daha iyi yaşam şartları için” cevabı veriyor. Katılımcıların yüzde 12,30’u “Ülkede Yaşama Koşulları Kalmamıştır”, yüzde 11,70’i “Ekonomik Sıkıntılardan Dolayı”, yüzde 9,60’ı “İş İmkânları İçin”, yüzde 7,70’i “Baskılardan Dolayı” cevabı veriyor.

“Hayır” yanıtını veren yüzde 32,5’lik kesime “Neden?” sorusuna ise yüzde 53,2’si “Yaşadığım Kenti/Ülkemi Seviyorum”, yüzde 37,2’si “Olduğum Yerde Yaşamaktan Mutluyum”, yüzde 3,8’i “Avrupa’nın Yaşanılabilir Bir Yer Olduğunu Düşünmüyorum” ve yüzde 5,8’i “Ailemden Ayrılmak İstemiyorum” yanıtını veriyor.

Yurtdışına gitmek isteyenlerin yüzde 63’ü Kadın, yüzde 70,5’i Erkek olurken, bu soruya 15-19 Yaş aralığındaki katılımcıların yüzde 92,7’si Evet cevabı veriyor. Yaş büyüdükçe gitme isteğinin azaldığı görülmektedir. Eğitim düzeyi karşılaştırmasına bakıldığında eğitim düzeyi yükseldikçe gitme isteğinde azalmalar oluyor.

“İmkânınız Olsa Yurt Dışına Yerleşmek İster Misiniz?” sorusu ile “Politik Dünya görüşünüzü nasıl tanımlarsınız? Sorusuna verilen yanıtlar karşılaştırıldığında; “Anarşist” olduğunu söyleyenler katılımcıların yüzde 100’ü, “Liberal” olduğunu söyleyenlerin yüzde 87,5’i, “Feminist” diyenlerin yüzde 83,3’ü “Evet” diyor.

“Siyasi Gelişmeleri Takip Ediyor Musunuz?” sorusuna katılımcıların yüzde 65,4’ü “Sık Sık Takip Ederim” biçiminde yanıt verirken; erkek katılımcıların yüzde 71,9’u, kadın katılımcıların yüzde 55,7’si “Sık sık takip ederim” yanıtı veriyor. Yaş büyüdükçe siyasi gelişmeleri takip edenlerin oranında artış olduğu tespit ediliyor. Eğitim durumu karşılaştırmasına ise okuryazar olmayanlar ile yüksek lisans yapanların siyasi gelişmeleri sık sık takip ettiği anlaşılıyor.

“Siyasal Gündemdeki Gelişmeleri En Çok Nereden Takip Edersiniz ?” sorusuna katılımcıların yüzde 85’i “İnternet Platformları/Sosyal Medya”, yüzde 11’i “Televizyon” ve yüzde 4’ü “Yazılı Basın (Gazete/ Dergi/ Broşür vb.) yanıtlarını veriyor.

Katılımcılara yöneltilen “Daha Önce Herhangi Bir Yerel (Belediye) Veya Genel (Milletvekili) Seçimde Oy Kullandınız Mı?” sorusuna yüzde 91’i “Evet”, yüzde 9’u ise “Hayır” yanıtlarını veriyor. Şimdiye kadar oy kullanmayanların yüzde 86’sı oy kullanmama nedeni olarak “Oy Kullanma Yaşımda Değildim” derken , yüzde 9,30’u “Oy Vermek İstediğim Parti/Şahıs Seçime Girmedi”, yüzde 4,7’si “Mevcut Siyasal Politikalara Güvenmiyorum” yanıtlarını veriyor.

“Evet, oy kullandım” diyenlere “Neden Oy Verdiniz?” sorusuna katılımcıların yüzde 52,9’u “Desteklediğim/Politikalarını Benimsediğim Partinin Kazanması İçin”, yüzde 27,7’si “Oy Vererek Ülkenin Geleceğini Etkilemek İçin”, yüzde 19,5’i “Yurttaşlık Görevimi Yerine Getirmek/Seçme Hakkımı Kullanmak İçin” diye belirtiyor.

Genç seçmenin oy eğilimindeki değişim olasılığını ölçebilmek için “Oy Kullandığınız Siyasi Partiyi Sonraki Seçimlerde Değiştirme Olasılığınızı Nasıl Tanımlarsınız?” sorusuna yüzde 59’u “Oy Verdiğim Partiyi Kolay Kolay Değiştirmem”, yüzde 27,3’ü “Dünya Görüşüme Uygun Herhangi Bir Partiye Oy Verebilirim” yüzde 1,9’u “Sıklıkla Parti Değiştirebilirim”, yüzde 1,7’si “Köklü, Klasik Partiler Yerine Yeni Partilere Oy Vermeyi Tercih Ederim” yüzde 1,3’ü “Oy Verdiğim Partiyi Asla Değiştirmem” yanıtlarını veriyor.

Cinsiyet bağlamında veriler incelendiğinde kadın katılımcıların yüzde 53,1’i, erkek katılımcıların yüzde 62,8’i “Oy verdiğim partiyi kolay kolay değiştirmem” derken; 30-34 yaş grubunun yüzde 71,80’i “Oy verdiğim partiyi kolay kolay değiştirmem” diye belirtiyor.

Politik tutumlarını belirlemede etkili olan kaynağı ölçme amacıyla “Herhangi Bir Siyasi Tutum Geliştirirken Sizi En Çok Etkileyen 1. Öcelikli Faktör Nedir?” sorusu katılımcıların yüzde 94’2’si “İnandığım Değerler/Dünya Görüşüm”, yüzde 3,8’i “Aile”, yüzde 0,6’sı “Siyasi Partiler” derken; “2. Öncelikli Faktör” olarak yüzde 29,6’sı “Aile”, yüzde 19,6’sı “Görsel-İşitsel Kitle İletişim Araçları” derken yüzde 34’ü “Yanıt Yok/Fikrim Yok” diyor. Katılımcılar, “3. Öncelikli Faktör” olarak yüzde 17,’ü “Siyasi Partiler”, yüzde 16’sı “İnternet ve Sosyal Medya”, yüzde 15,4’ü “Sivil Toplum Kuruluşları (STK)” derken yüzde 38,3’ü “Yanıt Yok/Fikrim Yok” diye belirtiyor. Aile faktöründen etkilenenlerin en fazla 15-19 yaş aralığında olanların olduğu tespiti yapılıyor.

Katılımcılara sorulan “Ailenizin Politik Dünya Görüşünü Genel Olarak Nasıl Tanımlarsınız?” sorusuna yüzde 34,6’sı “Yurtsever”, yüzde 22,5’i “Demokrat”, yüzde 10,4’ü “Muhafazakâr”, yüzde 10,4’ü “Dindar”, yüzde 9,4’ü “Sosyalist”, yüzde 6,7’si “Herhangi Bir Politik Dünya Görüşü Yok”, yüzde 2,9’u “Liberal”, yüzde 1,7’si “Milliyetçi”, yüzde 0,8’si “Feminist” ve yüzde 0,6’sı “Ekolojist” yanıtlarını veriyor.

“Kendi Politik Görüşünüzü Nasıl Tanımlarsınız?” sorusuna ise; yüzde 30,8’i “Yurtsever”, yüzde 24’ü “Demokrat”, yüzde 22,7’si “Sosyalist”, yüzde 4,6’sı “Dindar”, yüzde 4’ü“Muhafazakar”, yüzde 3,8’i “Feminist”, yüzde 3,1’i “Milliyetçi”, yüzde 2,9’u “Herhangi Bir Politik Dünya Görüşüm Yok”, yüzde 1,9’u “Ekolojist”, yüzde 1,7’si “Liberal” ve yüzde 0,6’sı “Anarşist” diyor.

“Benimsediğiniz Politik Dünya Görüşünüzü Her Ortamda Rahatlıkla İfade Edebiliyor Musunuz?” sorusuna yüzde 40’ı “Evet”, yüzde 28,8’i “Hayır”, yüzde 31,3’ü “Kısmen” yanıtlarını veriyor. Kendisini rahat ifade edemeyen yüzde 28,8’lik kesim, nedenini ise yüzde 79,7’yle “Hukuki Nedenlerle”, yüzde 12,3’ü “Çevre/Mahalle Baskısıyla Karşılaşmaktan Korkuyorum”, yüzde 7,2’si “Devlet Baskısı Nedeniyle”, yüzde 0,7’si “Aile Nedeniyle” yanıtlarını veriyor.

Katılımcılara “Herhangi Bir Siyasi Parti Üyeliğiniz Var Mı? Eğer Yoksa Olmayı Düşünür Müsünüz” sorusu da yüzde 54,2’si “Hayır Üye Değilim/Olmayı Düşünmüyorum”, yüzde 26,5’i “Hayır Üye Değilim/Olmayı Düşünürüm”, yüzde 19,4’ü “Evet Bir Siyasi Partiye Üyeyim” yanıtlarını veriyor.

“Herhangi Bir Sivil Toplum Kuruluşuna Üyeliğiniz Var Mı?” sorusuna yüzde 82,5’i “Hayır”, yüzde 17,5’i “Evet” yanıtlarını veriyor.

“Ülkenin İçinde Bulunduğu Siyasal Durumu” katılımcıların toplamda yüzde 88,3’ünün “Kötü”, yüzde 11,6’sınıın “İyi” bulduğunu tespit eden çalışmaya göre, yaş küçüldükçe ülkenin siyasal durumunu kötü bulanların oranında artış olduğu görülmüştür.

Katılımcılara açık uçlu olarak “Türkiye’de Sizce En Güvenilir Kurum veya Kuruluş Hangisidir?” sorusuna yüzde 54,2’si “Hiçbiri”, yüzde 13,1’ “HDP”, yüzde 5,2’si “İHD”, yüzde 4,8’i “Sağlık Bakanlığı”, yüzde 3,1’i “TSK”.

Açık uçlu olarak sorulan “Sizce Türkiye’nin En Önemli Sorunu Nedir?” sorusuna sırasıyla yüzde 45,6 ”Kürt Sorunu”, yüzde 17,3 “Ekonomi/İşsizlik”, yüzde 14,2 “Demokrasinin Olmayışı”, yüzde 5,6 “Hukuk Sisteminin Mevcut Durumu”, yüzde 5 “Cumhurbaşkanlığı Sistemi”, yüzde 4,6 “Hükümet” diyor.

“Sizce Türkiye’nin Sorunlarını Hangi Siyasi Parti Çözebilir?” sorusuna ise katılımcıların yüzde 56’sı “HDP”, yüzde 24,2’si “Hiçbiri”, yüzde 8,5’i “AKP”, yüzde 3,8’i “CHP”, yüzde 2,7’si “Yanıt Yok/Fikrim Yok”, yüzde 2,1’i “Hepsinin Birleştiği Ortak Platformlar”, yüzde 1,3’ü “DEVA PARTİSİ”, yüzde 0,8’i “TKP”, yüzde 0,4’ü “Gelecek Partisi”,  yüzde 0,4’ü “HÜDA-PAR” yanıtlarını veriyor.

“Milliyetçi” olduğunu söyleyen katılımcıların yüzde 33,3’ü, “Demokrat” olduğunu söyleyen katılımcıların yüzde 53’ü HDP, “Liberal” olduğunu söyleyen katılımcıların yüzde 37,5’i, “Sosyalist” olduğunu söyleyen katılımcıların yüzde 60,6’sı, “Yurtsever” olduğunu söyleyen katılımcıların yüzde 77,7’si “HDP” Türkiye’nin en önemli sorunlarını çözebilir diyor.

Açık uçlu sorulan “Geleceğe Dair En Önemli Beklentiniz Nedir?” sorusuna katılımcıların yüzde 23,8’i “Adil, Özgür ve İnsanca Yaşamak”, yüzde 15,8’i “Herhangi Bir Beklentim Yok”, yüzde 12,9’u “Barış, Kardeşlik, Huzur”, yüzde 12,3’ü “Demokratik Bir Ülkede Yaşamak”, yüzde 6’sı “Atanmak, İş veya Meslek Sahibi olmak, derken; “Geleceğe Dair En Önemli Kaygınız Nedir?” sorusuna ise, yüzde 12,9’u “İşsizliğin Daha da Artması”, yüzde 9,8’i “Ekonominin Daha da Kötüye Gitmesi”, yüzde 9,8’i “Savaş, Küresel Savaş politikaları”, yüzde 9,2’si “Mevcut Rejimin Devam Etmesi”, yüzde 8,5’i “Çatışma ve Savaş Sürecinin Artması/ İç Savaş” biçiminde yanıt veriyor.

“Bugün Türkiye’de Karar Alıcı Bir Pozisyonda Olsaydınız İlk Ne Yapardınız?” sorusuna katılımcıların yüzde 18,5’i “Kürt Sorununu Çözerdim”, yüzde 9,8’i “Temel Hak Ve Özgürlükleri Güvence Altına Alırdım”, yüzde 9,6’sı “Demokratik Bir Sistemin Hakim Olmasını Sağlardım”, yüzde 9,2’si “İşsizlik/Ekonomi Sorununu Çözerdim”, yüzde 8,3’ü “Bütün Sistemi Değiştirirdim” yanıtını veriyor.

 “Şu An Türkiye’de Var Olan Cumhurbaşkanlığı Sistemini Nasıl Değerlendiriyorsunuz?” sorusuna katılımcıların yüzde 86,5 gibi büyük bir oran “Desteklemiyorum”, yüzde 7,7’si “Destekliyorum”. Yüzde 5,8’i “Kısmen Destekliyorum” yanıtlarını veriyor.

“Türkiye İçin En İyi Sistem Sizce Hangisidir?” sorusuna ise yüzde 36,3’ü “Güçlendirilmiş Yerel Yönetimler”, yüzde 22,5’i “Federatif Yönetimler”, yüzde 14,4’ü “Parlamenter Sistem”, yüzde 10,2’si “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem”, yüzde 7,5’i “Başkanlık Sistemi” yanıtını veriyor.  ( MA )