Evrensel Gazete 'sinin yazarı Ragıp Zarakolu, bugünkü köşesinde "Ötekilerin sesini duyurmak" başlıklı dikkat çeken bir yazı kaleme aldı.
Murat Çetinkaya (1972) , siyasal çalışmalarından dolayı 1995 müebbet hapse mahkum edilmiş bir eleştirmen. Birçok arkadaşı şiir, roman, öykü gibi ürünlere yönelirken o, edebiyat eleştirisini tercih etmiş. Nırullah Ataç’tan, Asım Bezirci’den gelen bir geleneğe yönelmesi sevindirici. 26 devirmiş vaziyette zindanda. Yazdığı makaleler Dersim Gazetesinde, Zend ve W Dergilerinde ve K24’de yayınlanmış. “Edebiyatta Sosyal Cinsiyet” adlı kitabı 2020 yılında J&J Yayınları tarafından yayınlanmış. Murat Çetinkaya şu sıralar “Yaşam Sevincim” adlı romanını tamamlamak üzere. Pınar Selek’in “Çümbüşçü Karıncalar” (1) , Murat Saat’in “Ters Kule” (2) ve Nibel Genç’in Mısır Koçanlarını Kızartan Koku (3) adlı kitaplarını teşrih masasına yatırdığı kitabı ise Belge Yayınlarından çıkacak.
Pınar Selek şimdi Fransa’da yaşıyor. IHD başkanlarından Hüsnü Öndül’ün yeğeni olan Murat Saat 42 yaşında yitirdi yaşamını. Nibel Genç ise hapiste 30. Yılını doldurdu.
Murat Çetinkaya kitaba şöyle bir giriş yapıyor:
“Bu çalışma kapsamında değerlendirdiğim metinleri okurken; Borges’in “ Başkaları yazdıkları sayfalarla böbürlensin, ben okuduklarımla gururlanıyorum” sözünü anımsamıştım. Çünkü her şeyden önce, Ters Kule (TK)’nin sevgili yazarı Murat Saat ile Mısır Koçanlarını Kızartan Koku’nun yazarı sevgili Nibel Genç benim yakın arkadaşlarım… Dahası sevgili Murat Saat, TK’yi yazarken, Sincan 2 No’lu F Tipi cezaevinde aynı hücrede ve birlikte kalıyorduk. Yani TK’nin bütün yazılma süreçlerine doğrudan tanık olmuştum.
Dolayısıyla, yazılışına tanık olduğum TK’yi, yazarının çok ani ve erken bir biçimde aramızdan ayrılmasından sonra okumak ve üstelik üzerine bir şeyler karalamak benim için çok anlamlı oldu. Öte yandan metni okurken, yazılış sürecini ve bu süreçte sevgili Murat Saat’le geliştirdiğimiz diyalog ve paylaşımlarımızı da anımsadım. Yani metni okurken geçmişi bir bakıma yeniden yaşadım. Ve anladım ki, sevgili arkadaşım Murat Saat yaşam ve yarattıklarıyla kendisini ölümsüz kılmıştır. Bu yönüyle, okuma sürecinde metin ve yazarıyla hemhâl olduğumu ve verimli bir diyalog geliştirdiğimi belirtmek isterim. Yaptığım, sevgili arkadaşımın anısına bağlı kalmak ve saygı duruşunda bulunmaktan ibarettir…
Her üç yazar da, “ötekilerin” sesini duyurmayı hedeflemiş ve bunu önemli oranda başarmışlar…“Nasıl Yaşamalı?” ve “Nasıl Yapmalı?” gibi temel sorunlara dair çeşitli cevaplar arayıp, alternatif yaşam modelleri önermişler. Bunu yaparken de, kurgunun insanı son derece tehditkâr bir gerçeklikten kurtardığını hatırlatıp, savunusunu yaptıkları düşünceleri gözümüze sokmadan ustaca anlatmışlar. …
Diğer yönüyle, her üç yazar da politik kimliklerinden dolayı siyasal iktidarlar tarafından tutuklanıp cezaevlerine konulmuş (her ne kadar Cümbüşçü Karıncalar’ın yazarı Pınar Selek diğer iki yazara göre daha az içerde kalsa da bu gerçeği değiştirmez) Murat Saat ve Nibel Genç “içerden” yazdıkları metinler aracılığıyla dışarıya doğru yaratıcı bir bakış açısı geliştirmişler. Bunu da kendi dilinde çok dilli şekilde gerçekleştirip, kullandıkları anlatım dilini içerden dinamitleyerek, iktidara karşı verilen mücadeleyle birleştirip, Proustvari bir biçimde, hakikatin baskı altında nasıl geliştiğini ispatlamaya girişmişler…
***
Sonuç olarak, eleştirel okuma açık uçlu olduğu kadar üretken bir eylemdir de aynı zamanda. Kendi açımdan, metinleri nasıl okuduğumu ve bu okuma sürecinde metinlerin kendilerini üretme potansiyellerine neler katabileceğimi anlatmak istedim. Şunu da gayet iyi biliyoruz ki, yazının bir bilinci değil, zamanlarda saçaklanan çoklu bilinçleri vardır. Okurunkiyle sürekli eklemlenen bilinçlerdir bunlar. Her okur zamanda yolculuk eder. Karşılaştığı bilinci dokuyabilmek için duraklaması gerekir: ben bu çalışmayla kendi okuma sıramı savdım” diyor Murat Çetinkaya.
Pınar Selek, Çümbüşçü Karıncalar, İletişim Yayınları 2018
Murat Saat, Ters Kule, Dadalus Yayınları 2018
Nibel Genç, Mısır Koçanlarını Kızartan Koku, Nota Bene Yayınları 2017
