Kamuoyuna,
Kürt yazar ve araştırmacılardan Prof. Taner Akçam’a tepki…
‘’Prof. Dr. Taner Akçam’ın 20 Nisan 2021 tarihinde, Gazete Duvar’da Filiz Gazi ile yaptığı söyleşide birçoğumuzun katıldığı veya katılmadığı görüşler, belirlemeler yer almaktadır. Bu son derece olağandır. Ancak Akçam söyleşinin bir yerinde, ”19. yüzyıl feodal toplumunda örneğin Kürt bölgelerinde Kürt ağaları, evlenen Ermenilerin ilk gece hakkına sahiplerdi.” şeklinde genelleyici bir ifade kullanmaktadır.
Bugüne dek gerek Kürd toplumunda gerekse Ermeni toplumunda geçmişteki ilişkilerle ilgili olarak olumlu veya olumsuz, gerçek ya da gerçek dışı çok şey söylenmiştir. Ancak böyle bir şey duyulmuş ve yazılmış değildir. Taner Akçam, belgelerim var, bazı kaynaklarda geçmektedir dese de söylenenler bilimsellikten ve inandırıcılıktan uzak olduğu gibi, her iki halkın tarihsel ve toplumsal değerleriyle de bağdaşmamaktadır.
Kürd ve Ermeni toplumlarının geleneğinde iddia edildiği gibi bir durum söz konusu bile olamaz. Bu konularla ilgili yazılar yazan, kitaplar yayımlayan Taner Akçam’ın, böyle bir şey yazması, genelleme yaparak Kürt ve Ermeni toplumuna yakıştırması şaşırtıcı ve düşündürücüdür. İki halkın da uğradığı bunca haksızlık, mağduriyet varken; devasa sorunlar orta yerde duruyor iken, 'ilk gece hakkı' gibi absürd bir iddianın sansasyonel bir tarzla ortaya atılması anlaşılır bir durum değildir. Bu, her iki halka da hakarettir. Ayrıca Prof. Taner Akçam’ın üsttenci dilini ve bakışını reddediyoruz. Bu yaklaşım Türk resmi ideolojisinin sol tezahürüdür.
Prof. Taner Akçam'ın daha da ileri giderek öznel düşüncelerini bilimsel çalışmayla perdelemesi, bilimsel ve etik değerlere ne kadar ucuz yaklaştığının da göstergesidir. Akçam Kürdleri ve Ermenileri aşağılamanın yanı sıra etik ve bilimsel değerleri de çiğnemiştir. Prof. Taner Akçam söz konusu iddiası ile ilgili M.S. Lazarev tarafından yazılan ‘’Kürdistan ve Kürt Sorunu’’ isimli kitabı kaynak göstermiştir. Lazarev’in çalışmalarını Kürtçe’ye çeviren Kürt yazar Têmûrê Xelîl, Akçam’ın iddiasının uydurma ve asılsız olduğunu, bilimsellikten uzak bir biçimde bilinçli olarak çarpıtıldığını ifade etmiştir.
Bu yanlış ve temelsiz iddiadan dolayı Taner Akçam’ı kınıyor ve kendisini iki halktan da özür dilemeye davet ediyoruz.”
1. Abdulkadir KÜÇÜKBAYRAK - Avukat
2. Abdullah KAHRAMANER –Aktivist
3. Abdurrahman DEMİR - Gazeteci
4. Abdurrahman YALÇIN – Eğitimci
5. Abdurrahim GÖZEGİR - Gazeteci
6. Abit GÜRSES – Gazeteci
7. Adem AK - Avukat
8. Ahmet ACAR - Siyasetçi
9. Ahmet GEGEZ – Yazar
10. A.Hakim DAŞ – DGD Yönetici
11. Ahmet KANİ – Yazar
12. Ali BURAN – Yazar
13. Ali GÖKKAYA – Mühendis
14. Aydın HASAR – İş İnsanı
15. Aydın RONAK – Müzisyen
16. Ayşe CENGİZ - Diyetisyen
17. Azad SAĞNIÇ – Araştırmacı Yazar
18. Aliseven AKTAŞ – Aktivist Eğitimci
19. A. Ekber UĞUZ – Trafik Teknisyeni
20. A. Sidar KİSİN - Sosyal Danışman
21. Bakır İNANÇ – İş İnsanı
22. Bahoz ŞAVATA – Araştırmacı Yazar
23. Baran ZEYDANLIOĞLU – Araştırmacı Yazar
24. Battal BATTE - Muhesebeci
25. Barij Celâli - Gazeteci
26. Behram BİLGİN – Mühendis
27. Behzat BATTE – Mühendis
28. Bedran ACAR - PAK
29. Berzan KILIÇARSLAN - Müzisyen
30. Cahide Özkök KALYONCU - Aktivist
31. Celâl TEMEL – Araştırmacı Yazar
32. Ceng SAĞNIÇ – Siyaset Bilimci (ABD)
33. Cevher CENGİZ - Siyasetçi
34. Dr. Muhammet GÖZÜTOK - Felsefeci
35. Erdoğan AKTAŞ – Aktivist
36. Ertan İLDEN – Mühendis
37. Eser Karayel – Psikolog
38. Fahri KARAKOYUN - Avukat
39. Fahriye ADSAY – Çevirmen Yazar
40. Fatê ESKER – Eğitimci
41. Faysal FIRAT - Aktivist
42. Ferhat SAĞNIÇ – Nivîskar
43. Fethullah ELÇİ – Avukat
44. Ferzende BOZKUŞ- İş İnsanı
45. Fırat SÖZERİ - Yazar
46. Fuad KUMRUASLAN – Aktivist
47. Haluk YILDIZHAN – Esnaf
48. Hekim COŞKUN – Aktivist-Mali Müşavir
49. Hasan DOĞAN – Ticaret
50. Hüseyin ASLAN – Mühendis
51. Hüseyin ELÇİ - İlahiyatçı
52. Hüseyin TOPAL – Avukat
53. Hüseyin TURHALLI – Yazar
54. İbrahim ASLAN – Mühendis
55. İbrahim GÜÇLÜ - Avukat
56. İbrahim GÜRBÜZ – Yazar
57. İbrahim Halil BARAN – PAK-KURD
58. İbrahim MASOOD - Siyasetçi
59. İbrahim MUTLU – Mali Müşavir
60. İbrahim UEREYİL- Akademi (Almanya)
61. İhsan TAŞ – Yazar
62. İmam TAŞÇIER – Milletvekili
63. İrfan AMEDÎ - Teolog
64. İsmail BEŞİKÇİ – Sosyolog Yazar
65. İzzet BEKTAŞ – Mali Müşavir
66. İzzet ÇELEBİ – Aktivist
67. Kadir SATİK - Yayıncı
68. Kahraman OĞUZ - Sanatçı
69. Halil MİRKAN – İş İnsanı
70. Kamil SÜMBÜL - Mühendis
71. Kasım FIRAT –Şeyh Said Derneği
72. Kejê BÊMAL – Gazeteci
73. Kerem SERHEDİ – Araştırmacı Yazar
74. Kemal SÜPHANDAĞ - Yazar
75. Kenan Fani DOĞAN – Siyasetçi
76. Köroğlu KARAASLAN – Yayıncı
77. Leyla DENLİ – Haber Editörü
78. Mahmut Feyzi FIRAT – Aktivist
79. Mehmet Ali ERDOĞAN - Avukat
80. Mehmet ERMİŞ - PAK PM
81. Mesut BAŞTÜRK - Yazar
82. Mevlüt ŞENER – Avukat
83. Mucahit Özden HUN – Araştırmacı Yazar
84. Muhammed SALAR - Yazar
85. Muhsin TAŞAR – Avukat
86. Murat SATIK – Yayıncı (Le Monde Kürtçe)
87. Mustafa BALBAL – Yazar
88. Mustafa KONUK – Matbaacı
89. Mutlu CAN - Yazar
90. Mihemed Seid TEMEL - Yazar
91. Mihraç MUSTAFA – Gazeteci
92. Necdet GÜNDEM - Yazar
93. Nedim BARAN – Yayıncı
94. Nezir CİBO – Tarihçi Yazar
95. Nihat GÜLTEKİN - Yazar
96. Nihat KARADEMİR - Yazar
97. Nimetullah ATAL – Bitlis Akademi
98. Nizamettin ELÇİ – Şair Yazar
99. Nurullah TİMUR - PAK
100. Ömer ÖZMEN – Eğitimci
101. Ömer BARAN – Eğitimci
102. Ramazan BULUT – Aktivist
103. Ramazan KAHRAMANER – Futb.Teknik Direktör
104. Reşid DELİ - Aktivist
105. Roşan LEZGİN – Araştırmacı Yazar
106. Rozerin URUCU – Gazeteci (Paris)
107. Ruken Hatun TURHALLI – Gazeteci
108. Rûken YEŞİLBİNGÖL - Tercüman
109. Selahattin GÜVENÇ – Göç-Der
110. Seid VEROJ – Araştırmacı Yazar
111. Serhat YALÇIN - Öğretmen
112. Serbest Ferhan SİNDİ - Yazar
113. Serdem KAHRAMAN – Yayıncı
114. Sıddık Sami FEROĞLU - Aktivist
115. Sıdkı ZİLAN – Avukat
116. Suad HAYMATLOS – Yazar
117. Suphi ÖZGEN – HEZ-KURD
118. Sibel KORKMAZ - Çevirmen
119. Şahin AYAZ – Yazar
120. Şakir EPÖZDEMİR - Yazar
121. Şeyhmus TURŞUK – Doktor
122. Şeyhmus AĞIRMAN - Mühendis
123. Şükrü KAHRAMAN - Eğitimci
124. Têmûrê Xelîl – Çevirmen Yazar
125. Veysi AKKUŞ - Eğitimci
126. Yaşar KARADOĞAN - Yazar
127. Yekta UZUNOĞLU – Doktor (Çek Cum)
128. Yusuf Ziya DÖĞER – Sosyolog Yazar
129. Yüksel AVŞAR - Aktivist
130. Xalid SADİNİ – Yazar
131. Zerya DİLSOZ – Teolog
132. Qahir BATEYİ – Yayıncı Yazar
Berteka Rewşenbîrên Kurd ji bo Prof. Taner Akçam
‘’Di hevpeyvîna Prof. Dr. Taner Akçam ku di 20ê Nîsanê de, di Gazete Duvarê de bi Filiz Gazi re kiriye, nerîn û kifşkirinên ku gelek ji me tevlî wan nabin cih digre. Ev gelekî asayî ye. Lêbelê, Akçam di cihekî hevpeyvînê de gotinek bi awayekî gelemperî bi kar aniye û gotiye, ‘‘Di sedsala19an de di civaka feodal de, mînak li heremên Kurdan, şeva ewilî ya Ermenên dizewicîn, mafê axayên Kurdan bû.’’
Heta îro jî, him di civaka Kurdan de him jî di civaka Ermenan de, di derbarê têkiliyên borî de gelek tiştên erênî yan neyînî, rast an nerast hatine gotin. Lêbelê, tiştekî wiha ne hatiye nivîsîn, ne jî hatiye bihîstin. Her çiqas Taner Akçam dibêje, delîlên min hene, di hin çavkaniyan de derbas dibe jî, tiştên tên gotin ji zanistiyê û ji bawerdêriyê dûr e, herwiha li dîrok û nirxên her du civaka jî li hev nayên.
Di kevneşopiya civakên Kurd û Ermenan de, rewşeke weke tê îdiakirin dûrî aqilan e, ne mimkin e.
Taner Akçamê ku di derbarê van mijaran de dinivîsîne û pirtûkan diweşîne, dema di nivîsekê de bi awayekî gelemperî civaka Kurd û Ermenan hêjayî vê îdiaya nebaş dibîne, fikarê çêdike.
Tevî hebûna ewqas bêmafî û stembariya her du gelan û pirsgirêkên pir mezin ku hîn nehatine çareserkirin, dema îdiayek beradayî weke ‘mafê şeva ewilî’ bi awayekî sosret tê derpêşkirin, ecêb e. Ev li hemberî her du gelan, bêrûmetî ye.
Herwiha em ziman û nêrîna Prof. Taner Akçam a serxwegir napejirînin. Ev nerîn, diyarbûna çep a îdeolojiya fermî ya Tirk e.
Prof. Taner Akçam, hinekî din lê zêde dike û bi xebatek zanistî, ramanên xwe yên li gor nerîna takekesî, vedişêre. Ev jî nîşaneya ku çiqasî bi sivikayî nêzî nirxên etîk dibe ye. Akçam, tevî ku Kurd û Ermenan biçûk dixe, nirxên etîk û zanistî jî binpê dike.
Prof. Taner Akçam, li ser îdiaya xwe pirtûka bi navê ‘‘Kurdistan û Pirsgirêka Kurd’’ ya ji aliyê M.S. Lazarev hatiye nivîsandin weke çavkanî nîşan dide. Nivîskarê Kurd Têmûrê Xelîl ku xebatên Lazarev werdigerîne Kurdî, dibêje îdia derew e û bêbinî ye, herwiha ji zanistiyê dûr e û bimebest hatiye berevajîkirin.
Em ji bo vê îdiaya derew û bêbinî, Taner Akçam şermezar dikin û bang lê dikin, da ku lêborînê ji her du gelan bixwaze.’’
1. Abdulkadir KÜÇÜKBAYRAK - Parezêr
2. Abdullah KAHRAMANER –Aktivist
3. Abdurrahman DEMİR - Rojnemewan
4. Abdurrahman YALÇIN – Perwedekar
5. Abdurrahim GÖZEGİR - Rojnemewan
6. Abit GÜRSES – Rojnemewan
7. Adem AK - Parezêr
8. Ahmet ACAR - Siyasetmedar
9. Ahmet GEGEZ – Nivîskar
10. A.Hakim DAŞ – DGD
11. Ahmet KANİ – Nivîskar
12. Ali BURAN – Nivîskar
13. Ali GÖKKAYA – Endezyar
14. Aydın HASAR – Malnîş
15. Aydın RONAK – Müzisyen
16. Ayşe CENGİZ - Diyetisyen
17. Azad SAĞNIÇ – Lêkolîner-Nivîskar
18. Aliseven AKTAŞ – Aktivist Eğitimci
19. A. Ekber UĞUZ – Teknisyen
20. A. Sidar KİSİN - Peşniyarvan
21. Bakır İNANÇ – Malnîş
22. Bahoz ŞAVATA – Lêkolîner-Nivîskar
23. Baran ZEYDANLIOĞLU – Lêkolîner-Nivîskar
24. Battal BATTE - Muhesebeci
25. Barij Celâli - Rojnemewan
26. Behram BİLGİN – Endezyar
27. Behzat BATTE – Endezyar
28. Bedran ACAR - PAK
29. Berzan KILIÇARSLAN - Müzisyen
30. Cahide Özkök KALYONCU - Aktivist
31. Celâl TEMEL – Lêkolîner-Nivîskar
32. Ceng SAĞNIÇ – Siyasetmedarê Zanistî (ABD)
33. Cevher CENGİZ - Siyasetmedar
34. Dr. Muhammet GÖZÜTOK - Felsefevan
35. Erdoğan AKTAŞ – Aktivist
36. Ertan İLDEN – Endezyar
37. Eser Karayel – Psikolog
38. Fahri KARAKOYUN - Parezêr
39. Fahriye ADSAY – Wergêrwan-Nivîskar
40. Fatê ESKER – Perwedekar
41. Faysal FIRAT - Aktivist
42. Ferhat SAĞNIÇ – Nivîskar
43. Fethullah ELÇİ – Parezêr
44. Ferzende BOZKUŞ- Malnîş
45. Fırat SÖZERİ - Nivîskar
46. Fuad KUMRUASLAN – Aktivist
47. Haluk YILDIZHAN – Karsaz
48. Hekim COŞKUN – Aktivist-Mali Müşavir
49. Hasan DOĞAN – Malnîş
50. Hüseyin ASLAN – Endezyar
51. Hüseyin ELÇİ - İlahiyatçı
52. Hüseyin TOPAL – Parezêr
53. Hüseyin TURHALLI – Nivîskar
54. İbrahim ASLAN – Endezyar
55. İbrahim GÜÇLÜ - Parezêr
56. İbrahim GÜRBÜZ – Nivîskar
57. İbrahim Halil BARAN – PAK-KURD
58. İbrahim MASOOD - Siyasetmedar
59. İbrahim MUTLU – Şewirmend
60. İbrahim UEREYİL- Akademi (Almanya)
61. İhsan TAŞ – Nivîskar
62. İmam TAŞÇIER – Parlamenter
63. İrfan AMEDÎ - Teolog
64. İsmail BEŞİKÇİ – Nivîskar-Sosyolog
65. İzzet BEKTAŞ – Şewirmend
66. İzzet ÇELEBİ – Aktivist
67. Kadir SATİK - Weşanger (Le Monde Kurdî)
68. Kahraman OĞUZ - Hunermend
69. Halil MİRKAN – Malnîş
70. Kamil SÜMBÜL - Endezyar
71. Kasım FIRAT – Ş Serekê Derneka Şeyh Seid
72. Kejê BÊMAL – Rojnemewan
73. Kerem SERHEDİ – Lêkolîner-Nivîskar
74. Kemal SÜPHANDAĞ - Nivîskar
75. Kenan Fani DOĞAN – Siyasetmedar
76. Köroğlu KARAASLAN – Weşanger
77. Leyla DENLİ – Editörê Nuçeya
78. Mahmut Feyzi FIRAT – Aktivist
79. Mehmet Ali ERDOĞAN - Parezêr
80. Mehmet ERMİŞ - PAK PM
81. Mesut BAŞTÜRK - Nivîskar
82. Mevlüt ŞENER – Parezêr
83. Mucahit Özden HUN – Lêkolîner-Nivîskar
84. Muhammed SALAR - Nivîskar
85. Muhsin TAŞAR – Parezêr
86. Murat SATIK – Weşanger (Le Monde Kurdî)
87. Mustafa BALBAL – Nivîskar
88. Mustafa KONUK – Weşanger
89. Mutlu CAN - Nivîskar
90. Mihemed Seid TEMEL - Nivîskar
91. Mihraç MUSTAFA – Rojnemewan
92. Necdet GÜNDEM - Nivîskar
93. Nedim BARAN – Weşanger
94. Nezir CİBO – Nivîskar
95. Nihat GÜLTEKİN - Nivîskar
96. Nihat KARADEMİR - Nivîskar
97. Nimetullah ATAL – Akademiya Bedlîsê
98. Nizamettin ELÇİ – Helbestvan Nivîskar
99. Nurullah TİMUR - PAK
100. Ömer ÖZMEN – Perwedekar
101. Ömer BARAN – Perwedekar
102. Ramazan BULUT – Aktivist
103. Ramazan KAHRAMANER – Futb.Teknik Direktör
104. Reşid DELİ - Aktivist
105. Roşan LEZGİN – Lêkolîner-Nivîskar
106. Rozerin URUCU – Rojnemewan (Paris)
107. Ruken Hatun TURHALLI – Rojnemewan
108. Rûken YEŞİLBİNGÖL - Wergêrwan
109. Selahattin GÜVENÇ – Serokê Göç-Der
110. Seid VEROJ – Lêkolîner-Nivîskar
111. Serhat YALÇIN - Perwedekar
112. Serbest Ferhan SİNDİ - Nivîskar
113. Serdem KAHRAMAN – Weşanger
114. Sıddık Sami FEROĞLU - Aktivist
115. Sıdkı ZİLAN – Parezêr
116. Suad HAYMATLOS – Nivîskar
117. Suphi ÖZGEN – HEZ-KURD
118. Sibel KORKMAZ - Wergêrwan
119. Şahin AYAZ – Nivîskar
120. Şakir EPÖZDEMİR - Nivîskar
121. Şeyhmus TURŞUK – Doktor
122. Şeyhmus AĞIRMAN - Endezyar
123. Şükrü KAHRAMAN - Perwedekar
124. Têmûrê Xelîl – Wergêrwan-Nivîskar
125. Veysi AKKUŞ - Perwedekar
126. Yaşar KARADOĞAN - Nivîskar
127. Yekta UZUNOĞLU – Doktor (Çekya)
128. Yusuf Ziya DÖĞER – Nivîskar-Sosyolog
129. Yüksel AVŞAR - Aktivist
130. Xalid SADİNİ – Nivîskar
131. Zerya DİLSOZ – Teolog
132. Qahir BATEYİ – Wergêrwan-Nivîskar
TO THE PUBLIC
Response from Kurdish Intellectuals to Prof. Taner Akçam
''In the interview of historian Prof. Dr. Taner Akçam with Filiz Gazi on April 20, 2021, there are opinions and determinations that many of us agree or disagree with. This is extremely common. However, Akçam uses a generalizing expression as, "In the feudal society of the 19th century, for example, in the Kurdish regions, the Kurdish aghas had the right of the first night of the married Armenians".
Much has been said, whether positive or negative, true or untrue, about past relations in both the Kurdish community and the Armenian community. However, such a thing has not been heard and written. Even though Taner Akçam says "I have documents, they are mentioned in some sources", what is said is far from scientific and unconvincing, as well as incompatible with the historical and social values of both peoples.
There is no such thing as claimed in the tradition of the Kurdish and Armenian societies.
It is surprising and thought-provoking that Taner Akçam, who writes and publishes on these issues, wrote such a thing and made generalizations to the Kurdish and Armenian society.
While there is so much injustice and grievance suffered by both peoples; While gigantic problems remain in the middle, it is not understandable that an absurd claim such as "the right of the first night" is put forward in a sensational style. This is an affront to both people.
We also reject Professor Taner Akçam's condescending language and gaze. This approach is the left manifestation of Turkish official ideology.
The fact that Prof. Taner Akçam goes further and disguises his subjective thoughts with scientific work is an indication of how cheap he approaches scientific and ethical values. Akçam, in addition to humiliating the Kurds and Armenians, he also violated ethical and scientific values.
Prof Taner Akçam cited the book "Kurdistan and the Kurdish Question" written by M S Lazarev as source regarding his allegation. Kurdish writer Têmûrê Xelîl, who translated Lazarev's works into Kurdish, stated that Akçam's claim was fabricated and unfounded and that it was deliberately distorted far from being scientific.
We condemn Taner Akçam for this false and baseless allegation and invite him to apologize to both peoples.