21 Şubat için birçok kentte açıklama: Tüm diller anayasal güvence altına alınmalı

21 Şubat Dünya Anadil Günü kapsamında birçok kentte basın toplantıları düzenlendi.

MA'nın haberine göre; Halkların Demokratik Partisi (HDP), Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Özgürlük ve Sosyalizm Partisi (ÖSP), Kürdistan Demokrat Partisi–Bakur (PDK), Kürdistan Demokrat Partisi-Türkiye (PDK-T), Kürdistan Sosyalist Partisi (PSK), Kürdistan Özgürlük Partisi (PAK), İnsan ve Özgürlük Partisi ile Azadî Hareketi’nin Kürt dilinin geliştirilmesi, resmi dil olması ve okullarda öğretilmesi amacıyla kurduğu Kürt Dil Platformu , 21 Şubat “Dünya Anadil Günü” dolayısıyla basın toplantısı düzenledi.  Sur’da bir otelde düzenlenen toplantıya, Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eşbaşkanı Leyla Güven, DBP Eş Genel Başkanı Saliha Aydeniz, HDP’li milletvekilleri İmam Taşçıer, Nusrettin Maçin ve 9 Kürt partisinin temsilcileri katıldı.

Kürt Dil Platformu Sözcüsü Şerefhan Cizirî, Kürtlerin anadillerini sahip çıkmadığı takdirde Ortadoğu’daki kadim bir halkın katili olacağı uyarısında bulundu.

Anadilin önemini, “Dil insanın var oluşudur, bir milletin var oluşudur” sözleriyle tanımlayan Cizirî, tüm Kürtlere evde, sokakta ve yaşamın her alanında Kürtçe (Kurmancî, Kırmançkî) konuşmaları çağrısında bulundu.  Bir dili yok olmaktan koruyabilmenin yolu, insanların o dili konuşabilmesi ve çocuklarına öğretebilmesi için uygun koşulların yaratılmasından geçtiğini söyleyen Cizîrî, Kürtçe’nin resmi dil ve eğitim olması için devletten taleplerinin olduğunu söyledi. Cizirî, Kürtçe’nin meclisin gündemine taşınarak anayasal düzenleme ile Kürt Dil Kurumu’nun kurulmasının hayati bir önem taşıdığını kaydetti. Kürtçe üzerinde devam eden asimilasyon politikalarına karşı dili canlı kalkan haline getirmeleri gerektiğinin altını çizen Cizirî, ulusların, anadilleriyle kimlik kazandığını, Kürtlerin dilini kaybetmesiyle kadim bir halkın kaybolacağı uyarısında bulundu. Cizirî, yine Kürtçe’nin Kürt aydınları için “kırmızı çizgi” olması gerektiğini vurgulayarak, “Kürtçe yazma ve konuşma her Kürt aydının üzerindeki sorumluluktur” dedi.

Kürt halkında dil bilinci oluşturulması sorumluluğunun olduğunu vurgulayan Cizirî, Kürtçe’nin Kürt halkının öncelikleri arasında yer alması gerektiğini söyledi. Dilin önündeki engellerin kaldırılması için Türkiye’nin asimilasyon politikalarının uluslararası alanda teşhir edilmesi gerektiğini söyleyen Cizirî, dilin önündeki yasakların kalkması halinde bir sonraki adımın anadilde eğitim olacağını belirtti. Kürt Dil Platformu delegasyonları çalışmaları kapsamında Ankara’da çeşitli temaslarda bulunduklarını aktaran Cizirî, siyasi partilerle yaptıkları görüşmelerinin olumlu geçtiğini kaydetti. Cizirî, platformun ileriki günlerde yapacak konferansa ilişkin bilgiler paylaşarak konferansın çalışmalarında önemli bir yer tuttuğunu söyledi. Sorulan soru üzerine Kürt Dil ve Kültür Ağı’na ilişkin konuşan Cizirî, aynı hedeflerle yola çıkan ağın çift başlılığa neden olduğunu savundu.

Açıklamanın ardından basın emekçilerinin sorusu üzerine konuşan DTK Eşbaşkanı Leyla Güven, Kürt siyasi hareketinin, Kürtçe’nin korunması ve gelişimi için yaptığı çalışmaları hatırlatarak ancak bunların yeterli olmadığını belirtti. Kürt kurumlarının iletişim dilinin Kürtçe olması gerektiğini vurgulayan Güven, daha fazla bir özveriyle dil sorununa yaklaşıp bu konuda somut adımların atılmasının öncelikli adımlar arasında yer almasını dile getirdi. Açıklamaya katılan parti temsilcilerinin tümünün erkek olmasını eleştiren Güven, Kürtçe’yi bugünlere taşıyan anneler olduğunu ancak kadının burada yer alamadığını söyledi. Kürt Dil ve Kültür Ağı’na ilişkin konuşan Güven, ağın, asimilasyon tehdidine karşı yapılan çalışmaların yeterli olmadığı tespitiyle yola çıktığını belirterek, farklı çalışmaların bu dil için verilen mücadeleye zenginlik katacağını kaydetti.

Ardından tekrar söz alan Cizirî, divanda kadın olmamasına yönelik yapılan eleştirinin yerinde olduğunu, birlikte çalışmaya başladıkları Siyasetçi Mülkiye Birtane’nin tutuklanması ve yine bugün aralarında olması gereken kadın arkadaşın gelememesi üzerine sadece erkeklerin kaldığını belirtti. Platform üyelerinden Ayetullah Aşiti, dil sorunun siyaset üstü bir yerde durduğunu ve bu kapsamda sivil çalışmaların yapılması görüşünün sorulması üzerine, her şeyin siyasetle çözüleceğini aktardı. Yine bir diğer üye Sedat Doğan ise çocukları Kürtçe konuşmayan ebeveynlerin bu dilin yok olmasında rol aldığını belirterek, tüm anne ve babaların çocukları ile Kürtçe konuşması gerektiğini söyledi.

Halkların Demokratik Partisi (HDP) İzmir Gençlik Meclisi, Kürtçe ve Türkçe olarak yaptıkları açıklama ile 21 Şubat Dünya Anadili Günü’nü kutlayıp, herkesi farklı anadillerine saygı gösterme çağrısından bulundu.

Partilerinin İzmir İl Örgütü binasında yapılan açıklamada, tarih boyunca sayısız uygarlığa beşiklik etmiş, diller ve kültürler zengini Anadolu ve Mezopotamya topraklarının yıllardır uygulanan tekçi politikalar sonucunda bir çöle döndüğü vurgulandı.

Yıllardır diller, kültürler ve inançları hedef alan yasakçı zihniyetin bugün AKP tarafından devam ettirildiği belirtilen açıklamada, 21. yüzyılda Türkiye’de hala anadilinde eğitim hakkının olmadığını, anadili kullanımının kamu yetkilileri ve resmi kurumlar tarafından yasaklarla ve engellerle karşılandığını kaydedildi. Açıklamada, “Bu durum insan hakları açısından bir utanç konusudur. ‘Tekçi’ iktidar ve devlet anlayışı, ‘tek dilci’ bir uygulamanın da sürdürücüsü haline gelmiştir. Son dönemlerde tam anlamıyla bir dilkırım ve kültürkırım süreci yaşanıyor. Türkiye dünyada çocuklarına bayram armağan eden tek ülke olmakla övünürken, milyonlarca çocuğun kendi anadili ile eğitim görmesine ‘ülke bölünür’ paranoyası ile yaklaşacak kadar ‘çağ dışı’ düşünceler ileri sürülebilmekte ve anadilinde eğitim talepleri ‘suç’ olarak kabul edilmektedir” denildi.

Tüm engel ve yasaklara rağmen bu coğrafyanın kadim dillerinin bir tehdit olarak algılanmasına karşı mücadelelerini süreceklerini vurgulayan HDP’li gençler, tekçi, erkek egemen zihniyetin baskısı altında yok edilen, yaşayan ve direnen tüm dilleri selamlayıp, anadiline sahip çıkan herkesi farklı anadillerine saygı gösterme çağrısında bulundu.

İHD İzmir Şubesi de 21 Şubat nedeniyle şube binasında basın açıklaması düzenledi. Açıklamanın Kürtçesini Şube Yöneticisi Vatan Çeçen, Türkçesini ise Deniz Bayrak okudu. Açıklamada, bireylerin kendi anadillerinde eğitim almasının engellenmesinin en büyük insan hakkı ihlallerinden olduğu belirtildi.

Tarih boyunca sayısız uygarlığa beşiklik etmiş, diller ve kültürler zengini Anadolu ve Mezopotamya toprakları yıllardır uygulanan ‘tekçi’ politikalar sonucunda resmen bir çöle döndüğünü kaydedilen açıklamada, “Tarih boyunca egemen sınıflar, bu anlamda bir toplumsal değişim ve ilerlemeyi engelleyebilmek için dünyanın birçok yerinde öncelikle eğitim konusuna el atmış, kültürel zenginlikleri talan etmiş, 'resmi dil'in dışında kalan dillerle eğitimi yasaklayarak, farklı dil ve kültürlere yönelik asimilasyon politikalarını hayata geçirmiştir. 21 Şubat Dünya Anadili Günü’nü kutluyor, farklı anadili ve kültürlerin özgürce yaşaması ve gelişmesinin önündeki bütün yasal ve fiili engellerin kaldırılmasını istiyoruz” denildi.

Özgür Kadın Hareketi (TJA) ve HDP Batman Kadın Meclisi üyeleri, 21 Şubat Dünya Anadil Günü dolayısıyla HDP binasında açıklama yaptı. TJA ve HDP'li kadınların yanı sıra kimi belediye eşbaşkanları açıklamaya katıldı. "21'ê Sibatê roja zimanê zikmakî ya cîhanê pîroz be" yazılı pankartın açıldığı açıklama konuşan Bekirhan Belde Belediyesi Meclis üyesi Gülistan Sönük, Kürtçe konuşmanın ve yazmanın önemine dikkat çekti. Sönük, anadilin bir hak olduğu ve resmi eğitim dili olması gerektiğini vurguladı.

HDP Mardin İl Örgütü, 21 Şubat Dünya Anadil Gününe ilişkin açıklama yaptı. İl binasında yapılan açıklamaya il eşbaşkanları, ilçe yöneticileri ve çok sayıda yurttaş katıldı. Açıklamayı yapan HDP İl Eşbaşkanı Perihan Ağaoğlu, "Bu topraklarda var olan diller iktidar tarafından baskı ve faşist politikalar ile yok edilmek isteniyor” dedi.

Türkiye'de konuşulan bazı dillerin yok olduğunu, bazılarının da yok olma aşamasında olduğunu vurgulayan Ağaoğlu, “Bugüne özel çalışmalar barış ve özgürlüğün önünü açar. Çok dillilik bu çözümün yolunu açar. Dillere saygı duyulması halkı birlik içinde tutar. Bu nedenle bu dillerin sonuna kadar sahiplenilmesi gerekir. Var olan diller daha fazla yaşatılmalıdır" diye konuştu.

Öte yandan sabah saatlerinde HDP ve DBP yöneticilerinin gözaltına alınması da açıklamada kınandı.

Açıklama alkışlarla sona erdi.

HDP Aydın İl Örgütü, parti binasında basın açıklaması düzenledi. Anadile ilişkin dövizlerin açıldığı açıklamada konuşan HDP Aydın İl Eşbaşkanı Ayşenur Vaizoğlu, "tekçi politikalar" yüzünden farklılıkların her geçen gün yok edildiğine dikkat çekerek, "Bu coğrafyada yaşayan farklı diller yasaklar ve asimilasyonun kıskacına alınarak yok edilmeye çalışılmaktadır" dedi. Çoğu okulda Kürtçe derslerinin dile vakıf olmayan farklı branşlardaki eğitmenlerin verdiğine değinen Vaizoğlu, "Bu tekçi anlayışa son verilmeli ve Türkiye’de yaşayan tüm diller anayasal güvence altına alınmalıdır” çağrısı yaptı.