DİYARBAKIR - Dezavantajlı bireylerin sanal medyada istismar edildiğini belirten İHD Diyarbakır Şubesi Başkan Yardımcısı Ezgi Sıla Demir, bu tür durumlar karşısında soruşturma başlatılması gerektiğini söyledi.
Dezavantajlı bireyler, çekilen videolarıyla sanal medyada istismar ediliyor. Paylaşılan videolarda kullanılan kurgu, cinsiyetçi dil ve kadına yaklaşım konularında dezavantajlı bireylerin yer alması büyük tepkilere neden oldu. Mikrosefali (Nörolojik bir hastalık) hastası olan halk arasında Hiko olarak tanınan Hikmet Ulucan’ın adına “Hiko baba_21” kullanıcı adıyla açılan sanal medya hesabında videolar paylaşılıyor. Ulucan’ın iradesi dışında çekilen ve paylaşılan videolar, yüzbinlerce kişi tarafından izlense de dezavantajı bir bireyin “istismar” edilmesine birçok kesimden tepkiler yükseliyor.
İNSAN HAKKI İHLALİ
İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi Başkan Yardımcısı ve Sosyolog Ezgi Sıla Demir, dezavantajlı bireylerin istismar edilerek sanal medyada videolarının ticaret amacı yapıldığını söyledi. Rızası dışında maruz bırakılan her olayın hukuk sisteminde tanımlanması yapılmasa da açık bir insan hakkı ihlali olduğunu ifade eden Demir, bu durumunda “istismar” olduğunun altını çizdi. Demir, “İstismar cinsel bir saldırı olarak düşünülse de bir şiddet biçimi olduğu (duygusal, fiziksel, ekonomik ve cinsel) unutulmamalıdır. Birinin rızası dışında yapılan her eylem, bir insan hakkı ihlalidir" diye belirtti.
EKONOMİK SÖMÜRÜ
Çekilen videoların hem dezavantajlı bir birey hem de izleyen kitleler açısından oldukça sıkıntılı bir durum olduğuna dikkati çeken Demir, "Youtube ya da sanal medyada yayınlanan videolar şiddet içerikli ve şiddeti özendiren bir kurguya sahip. Bazı videolar da pornografik, argo, cinsiyetçi ve erildir. İzleyenlerin yaş kitlesini düşündüğümüzde ve izlenme sayılarını görünce oldukça endişe veren bir durum ile karşı karşıyayız. Komiklik veya eğlence adı altında engelli ya da dezavantajlı bir bireyin duygusal ve ekonomik olarak ‘sömürüldüğü’ bir durum söz konusu" ifadelerini kullandı.
SORUŞTURMALI
Dezavantajlı birey olan Ulucan üzerinden videoların çekilip, yayınlanması, ticarete dönüştürüldüğünü belirten Demir, "Açılan hesapları kimler yönetiyor, kazanılan paralar nereye harcanıyor? Bazı videoların izlenme sayısı oldukça fazla olduğu için ciddi bir para kazanımı da söz konusu. Hikmet adına açılan Youtube kanalı, 239 bin aboneye sahip ve bu çok ciddi bir kitle. Yaşadığı zorlu bir hayat ortayken, onun dezavantajlı durumundan fayda sağlamak ne kadar vicdanidir? Burada kamuya düşen birçok sorumluluk söz konusudur. Ekonomik ve duygusal istismarı yetkili kurumların soruşturması ve daha fazla istismar edilmeden müdahale edilmesi gerekiyor” şeklinde konuştu.
TAVİZ VERİLMEMELİ
İstismarı doğuran ve kişiye, haklarına zarar verecek durumların olmaması için toplumsal bir farkındalığın olması gerektiğini kaydeden Demir, sözlerini şöyle sürdürdü. “İstismarın önüne geçmek için denetimin olması gerekiyor. Yaşananlar için de hukuki sürecin başlatılmalıdır. İHD’ye bir başvuru olursa gerekli desteği sunarız. Bu noktada kamuoyuna da sorumluluk düşüyor. İstismar için yeni bir alanın açılmasına taviz verilmemesi gerekiyor. Yıllardır birçok kurum kadın, çocuk ve dezavantajlı gruplar alanında mücadele yürütüyor. Her defasında bunlara ilişkin birçok talep ve öneri geliyor. Bu tarz ihalelerin önüne geçebilmek için çözümde samimiyet ve ısrar olmalı.”
MA / Eylem Akdağ
