Gülcan Kılagöz/İstanbul
Tip 1 diyabetli çocukların günde 8 defa parmaklarını delerek kan şekeri ölçümü yapmak zorunda. Çözümü ise kan şekerini gösteren acısız ölçüm yapan sensörlü cihazlar. Devlet tarafından karşılanması hayati önem taşımaktadır. Çocukların günde en az 8 defa parmakları deliniyor sensörlü cihazlar sayesinde bu durum daha katlanılabilir hale geliyor. Devletin sensörleri karşılamasıyla bir çocuk yılda 4.750 kez iğneye mahkum. Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinoloji ve Diyabet Bölümü Prof. Dr. Şükrü Hatun, diyabetli çocukların durumunu ve buna neden ihtiyaç duyduklarını ilişkin sorularımızı yanıtladı.
Diyabet nedir? Diyabetli çocuk ne demek?
Diyabet, halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen ve esas olarak kan şekeri yüksekliği ile giden bir metabolizma bozukluğu. Genel olarak iki tip diyabet sık görülüyor. Bunlardan Tip 2 olarak bilinen erişkinlerde ve şişmanlarda sık görülüyor. Çocuklarda görülen ve Tip 1 diyabet olarak bilinen türünde ise pankreastaki kan şekerini izleyen ve buna göre hassas bir şekilde insülin salgılayan hücreler kalıcı olarak zedeleniyor. Bu yüzden diyabet olan çocukların tanı anından itibaren insülin hormonunu günde dört kez enjeksiyon veya insülin pompaları ile dışardan almaları zorunludur. Bu nedenle Tip 1 diyabet insüline bağımlı diyabet olarak da bilinir.
Günde 8 defa neden ölçüm yapmak zorunda kalıyorlar?
Pankreasın insülin salgısını düşünürsek, pankreas an be an kandaki glukozu algılayarak, gerekli olduğu zaman, gerekli miktarda insülin salgılıyor. Tip 1 diyabetli çocukların da insülin dozlarına karar verebilmeleri, beslenmeye göre insülin dozlarını ayarlayabilmeleri ve yatmadan önce ve gece kan şekerlerinin durumunu bilebilmeleri için yemek öncesi ve sonrası 6 kez, yatmadan önce ve gece saat 3-4 arasında bir kez, yani toplan 6 kez parmak uçlarını delerek aldıkları bir damla kanda şekerlerine bakmaları gerekir. Ancak bu sayede normal bir yaşam sürebilirler ve kan şekeri dengelerini koruyabilirler.
Çocuklar, çektikleri acının son bulması için sensörlü cihaz istiyor. Devlet bunu neden karşılamıyor?
Son yıllarda parmaktan ölçüm yanında dokular arası sıvıya uzanan tüy gibi bir elektrotla, enzimatik yöntemle sürekli glukoz ölçen ve bu sinyalleri cep telefonları ile de uzaktan izlemeye imkan veren aletler geliştirildi. Bunlara continous glucose monitoring system kısaltması olarak CGMS deniyor. Bu aletler bir tür 24 saatlik glukoz videosu gibi her beş dakikada bir glukoz değerlerini gösteriyor. Genel 7-14 günde bir değiştirilen sensörler ile glukoz düzeyini izlemek mümkün. Bu aletler glukoz izleminde çok önemli bir ilerleme sağladı ve başta küçük çocuklar olmak üzere Tip 1 diyabetli çocukların yaşamını kolaylaştırıyor. Bu sistemlerin bazıları düşük ve yüksek glukoz düzeylerini haber veriyor; bu sayede kan şekeri düşüklüğü ve yüksekliği öncesen fark edilip önlenebiliyor. Özellikle okuldaki çocukların aileleri tarafından uzaktan izlenmesi ve geceleri endişesiz uyumaları için büyük kolaylık sağlıyor.
İşte diyabetli çocuklar “Sensörleri devlet ödesin, acımız dinsin” mesajı ile yetkililerden bu sensörlerin SGK tarafından ödenmesini istiyorlar. Bu konuda geçen yıl yapılan bir toplantıda Sağlık Bakanlığı da olumlu bir görüş bildirdi, ayrıca obmunsmanlık kurumu da bir başvuru üzerine diyabetlileri haklı buldu. Bir çok ülkede özellikle çocuklar ve Tip 1 diyabetliler için sağlık sigortaları bu sensörleri karşılıyor. Ülkemizde de en azından çocuklar için sensörlerin ücretinin SGK tarafından karşılanabileceğini düşünüyorum.
ODTÜ’lü öğrenciler: Çocuklar bizim geleceğimiz
ODTÜ’lü öğrenciler diyabetli çocuklar için çektikleri videoyu #sensörgelsinacımdinsin tagı ile paylaşarak, destek verdi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Bizler ODTÜ istatistik birimi öğrencileriyiz. Tip 1 diyabetli çocuklar, her gün parmaklarını en az 8 kez delerek şeker takibi yapmak zorundalar. 24 Haziran’dan beklentimiz, parmaklarını delmeden şeker takibi yapmalarını olanak sağlayan sensör cihazlarının devlet tarafından karşılanarak çocuklarımız mutlu yaşamalarını sağlanmalı. Çocuklar acılarınızı paylaşıyoruz. Sensörler gelsin acım bitsin.”
Çocukların 24 Haziran beklentisi
Diyabetli hastalar sensör ücretlerini devletin karşılaması için sosyal medya üzerinden de kampanya yapılıyor. Çocuklar 24 Haziran’dan beklentilerinin cihaz olduğunu vurgularken Twitter’dan #sensörgelsinacımdinsin tegi ile binlerce video paylaşımı yapıldı. Bu paylaşımlardan bazılarında çocuklar şu ifadeleri kullandı:
*Kullanıcı: @diyabet
Merhaba benim adım Zehra 9 yaşındayım, 2 buçuk yıldır Tıbbi diyabetliyim, Günde 8 defa parmak ölçümü yapıyorum. Canım çok yanıyor, sevgili devlet büyüklerim sizden tek ricam sensör gelsin acımız dinsin.
*Kullanıcı: Erol Altınş @EAErol
Ben Bade, 5 yıldır diyabetliyim gün en az parmağımdan şekerime bakmak istemiyorum. İşte bu yüzden sensör gelsin acımız dinsin.
*Kullanıcı: kaderş @280728072807
Benim adım Yağız, 5 yaşındayım 2 yıldır Tip bi diyabetliyim sensör gelsin acımız dinsin.
*Kullanıcı: merve zelihaş @Mersan87
İsimli kullanıcı tarafından paylaşılan videoda 8 çocuk şu ifadeleri kullanıyor. Kuzenimiz her gün şekerine baktığı için parmağı çok acıyor. Sensör gelsin açımlarımız dinsin
*Kullanıcı: Hüseyin Deveciogluş @huseyinci
Merhaba ben Mustafa, Tip bi diyabetliyim. Günde tam 8 kez sağlıklı yaşamak için parmağımı delmek zorundayım. 24 hazirandan beklentim, sensör gelsin acımız dinsin.
@huseyinci isimli kullanıcının paylaştığı bir diğer videoda ise, yaklaşın iki yaşında olan bir bebek parmağını cihazla deliyor ve ağlayarak şöyle diyor: Anne hiç kan çıkmıyor ki.
Editör: Haber Merkezi
