ARTI GERÇEK- Remzi BUDANCİR'in haberine göre; 24 Haziran seçimleri öncesi Kürt kentlerinde başlamış olduğumuz seçim gezilerimiz sürüyor. Gezimizin beşinci durağı Urfa…Türk, Kürt, Arap ve Ezidiler başta olmak üzere farklı kimlik ve inançların yan yana yaşadığı Urfa kozmopolit bir yapıya sahip. AKP ve HDP’nin yarıştığı Urfa’da, MHP ve CHP de oy alıyor. 1 Kasım 2015 tarihinde yapılan genel seçimlerde AKP yüzde 64, HDP yüzde 28, MHP ve CHP yüzde 2 civarında oy aldı. Bölgenin büyük kentlerinden olan Urfa parlamentoya 12 vekil gönderiyor. 1 Kasım seçimlerinde AKP 9, HDP ise 3 vekil kazanmıştı.
ÇATIŞMASIZLIK SÜRECİ URFA’DA BİTTİ
Geniş tarım alanına sahip olan Urfa yakın dönemde önemli olayların yaşandığı bir kent. IŞİD, 20 Temmuz 2015'te Urfa’nın Suruç ilçesine bombalı saldırı düzenledi. Saldırıda 34 kişi yaşamını yitirdi. Bu olaydan iki gün sonra, 22 Temmuz’da, Ceylanpınar ilçesinde 2 polisin öldürülmesinin ardından 'çözüm süreci' sona erdi.
URFA’DA YOĞUN BİR SURİYELİ NÜFUS VAR
Suriye’ye komşu olan Urfa komşusundaki savaştan da olumsuz etkilendi. Savaştan kaçan yüz binlerce Suriyeli bu kente sığındı. Kentte bulunan mülteci kampında binlerce Suriyeli bulunuyor. Kamp dışında kent merkezinde de yoğun bir Suriyeli nüfus var. Ucuz iş gücü oldukları için bir çok alanda Suriyeliler çalıştırılıyor. Belediyenin yaptığı üst yapı çalışmalarında, çevre düzenlemesinde ve benzeri işlerde Suriyeliler göze çarpıyor. İşsizliğin yoğun olduğu, bu nedenle batıya göç alan kentte Suriyelilerin çalıştırılıyor olması tepkileri beraberinde getiriyor.
SİYASİ GÖRÜŞ AYRI, HAYATIN ZORLUĞU AYNI
Urfa’daki kozmopolit yapı bir arada yaşamaya engel değil. Aynı evden farklı görüşlere sahip kişiler çıkabiliyor. Tarihi Urfa kalesinde karşımıza çıkan gençler, Urfa’nın kozmopolit yapısını yansıtıyor. Kalede oturmuş sohbet eden 6-7 genç de aynı mahalleden. Aralarında akraba olanlarla var. Gençler ile hem seçimleri hem de Urfa’da yaşanan sorunları konuşuyoruz. İlk defa oy kullanacak olan gençlerin arasında AKP, HDP ve MHP’li olduğunu söyleyen var. Gençlerin ortaklaştığı nokta ise Urfa’da yaşanan sorunlar. İşsizlik, yoksulluk, hayat pahalılığı ve gelecek kaygısı hepsinde var. Bu konuda iktidarı eleştiriyorlar.
BİRİ ERDOĞANCI DİĞER DEMİRTAŞÇI
Konu hangi partiye oy vereceklerine gelince işin rengi değişiyor. Her biri kentte yaşanan sorunları bir kenara bırakarak, lider odaklı düşünüyor. Mehmet ve Abdulsamet Reşatok kuzenler. Mehmet AKP’li, Abdulsamet ise HDP’li olduğunu ifade ediyor. Destek verdikleri partileri birbirlerine karşı savunuyorlar. AKP’ye oy vereceğini söyleyen Mehmet Reşatok, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı beğendiğini söylüyor. Mehmet’e karşı çıkan Abdulsamet Reşatok ise HDP’li olduğunu ifade ederek, HDP’nin tutuklu cumhurbaşkanı adayı Selahattin Demirtaş’ın serbest bırakılmasını istiyor. Gençlerden Muhammed Akdağ işsizlik ve iş gücünün ucuz olması nedeniyle geçinememekten şikayetçi oluyor. Urfa’da işsizliğin yoğun olduğunu anlatan İsa Sulak ise şunları söylüyor: Dolar 5 buçuğa çıktı. Benzinin litresi 6 lira. Bundan 4-5 sene önce 1.99 kuruşa tüp dolduruyorduk, şimdi olmuş 3 buçuk, 4 lira. Millet kontak kapatıyor. Geçen sene burada bir kişi işsizlik nedeniyle kendisini yaktı. Urfa’da insanlar açlıkla boğuşuyor.
“İKTİDARA TEPKİDEN MHP’Lİ OLDUM, ODA GİTTİ AKP’YE KATILDI”
Gençlerden durumu en karışık olan Şevket Yıldız… Yıldız önceleri AKP’yi destekliyormuş. Hükümetin politikalarından rahatsız olduğu için MHP’yi destekleme kararı almış. Yıldız, “Urfa’nın çok ciddi sorunları var. Sanayi, ekonomi ve yatırım sorunları var. Urfa yatırım ve iş imkanı bekliyor. AKP’nin 12 milletvekili var. Hiçbiri işini doğru yapmıyor. Hepsi paradan yana. Nerede para varsa, oraya yanaşıyorlar. İnsanlar işsiz. 10 kişiden 9’u şikayetçi. Ben AKP’ye kızıp MHP’li oldum, MHP’de gidip AKP ile birleşti. Şimdi ne yapacağımı bilmiyorum” diye konuşuyor.
460 BİN MEVSİMLİK İŞÇİNİN BULUNDUĞU URFA’DA 526 BİN SURİYELİ VAR
İktidarın Suriyeliler politikası Urfa’da tepki ile karşılanıyor. Kent genelinde yoğun bir Suriyeli nüfusu göze çarpıyor. Urfa’da konuştuğumuz kişilerden büyük bir çoğunluğu Suriyeli nüfusundaki artıştan şikayet ediyor. Suriye olayı patlak verdikten sonra hem Arap bölgesinden hem de Kürt bölgesinden yoğun bir mülteci göçünün yaşandığını ifade eden hak savunucu Fethi Tapaç, Göç İdaresi’nin verilerine göre Urfa’ya gelen Suriyeli mülteci sayısının 526 bin olduğunu aktarıyor.
Fethi Tapaç
Suriye’den gelen aşırı göç dalgasının kentin olumsuz olan sosyo ekonomik yapısını daha da kötüleştirdiğini belirten Tapaç, Urfa’nın ekonomik durumunu ve Suriyeli mültecilerin kente olan etkisini şu sözlerle anlatıyor: Şehrin sosyo ekonomik durumu zaten kötüydü. 460 bin mevsimlik tarım işçisi olan bir şehirden bahsediyoruz. Genellikle gündelik yevmiyelerle ayakta durmayan çalışan bir halk var burada. Suriye’den gelenlerden ekonomik durumu iyi olanlar genelde Ankara, İstanbul, Mersin, Adana ve batı illerine gittiler. Sosyo ekonomik durumları iyi olmayanlar burada kaldı. Bundan dolayı şehrin ekonomik durumu bir tık daha çöktü. İnsanlar genelde bunları ‘ensar-muhacir’ ilişkisi üzerinden yorumluyorlar ancak tam buna tekabül etmiyor. Hem Suriye’den gelen insanların durumu hem de buradaki yerli halkın durumu ortada. Totalde ekonomi bu şehirde birkaç insanın elinde dolaşıyor. Böyle olunca bu insanlar alttan altan homurdanmaya başladılar. Bu hem ülkemiz açısından hem de ilimiz açısından sıkıntı barındırıyor.
“SURİYE MAHALLELERİ OLUŞTU”
526 bin Suriyeli sığınmacının bir kısmı kamplarda yaşıyor, bir kısmı da şehir merkezine geldi. Suriyelilerin merkeze gelmesi ile burada kiralar arttı. Yerli, gündelik yevmiyelerle çalışan işçilerde bunlara karşı tepki gelişti. Özellikle şehrin belli bölgelerinde küçük küçük Suriyeli grupları, Suriye mahallesi diyebileceğimiz mahalleler oluştu. Şu anda devlet bankalar üzerinden Suriyeli ailelere kişi bazında yardım veriyor. Yardım kuruluşlarının bunları sürekli finanse etme derdi var. Ama bu böyle değil. Kamp dışında kalanlar ayakta durmak için kentin ekonomisine katıldılar. Bu şehrin ekonomisi zaten tarıma dayalı… Sanayileşmiş bir şehir değil Urfa. Bu sanırım seçime de yansıyacak. Çünkü yerli halk, durumları ekonomik olarak düştükçe iktidar partisini suçlayacak.
Nimetullah Erdoğmuş
“URFA’DA SURİYELİ MÜLTECİLER OY KULLANACAK”
HDP Diyarbakır Milletvekili ve Urfa milletvekili adayı Nimetullah Erdoğmuş, Urfa merkez ve birçok yerinde vatandaşlık alan Suriyeli mültecilerin 24 Haziran’da oy kullanacağını söylüyor. Oy kullanacak olanlardan bir kısmını tespit ettiklerini belirten Erdoğmuş, “O konuda da partimizin tecrübesi ve seçim çalışması var. Mültecilerden vatandaşlık alanların oy kullanma hakları var. Bazı mahallelerde isimleri tespit ettik. Elimizde bazı listeler var. Sayıları daha net değil. Elimizde olan listelere göre bu seçimde oy kullanacak Suriyelilerin sayısı binleri, 10 binleri buluyor. Tabi daha sayıları tam olarak netleştiremedik” diyor.
“İKTİDARIN MÜLTECİLERİ URFA’YA GETİRMESİ TESADÜF DEĞİL”
Erdoğmuş, Urfa’da kimsenin savaştan kaçan Suriyeli mültecilere itiraz etmediğinin özellikle altını çiziyor. İtirazlarının, iktidarın Suriyeli mültecileri hem ekonomik hem de siyasal amaç için kullanmasına yönelik olduğunu ifade eden Erdoğmuş, şunları söylüyor: Urfa’nın özellikle seçildiğini, kurban edilen bir kent olarak seçildiğini iddia ediyorum. Mesela bu savaş sonrası mülteci akınının olduğu zamanlarda sadece iki kentte mültecilere ücretsiz ilaç veriliyordu. Biri Antep, diğeri Urfa’ydı. Hükümet bu politikalarla mültecileri bir şekilde burada topladı. Mülteciler kendiliğinden elini kolunu sallayarak Antep ve Urfa’ya gelmediler. Ben bundan dolayı söylüyorum. İktidarın mültecileri buraya çekmesi, Urfa’da istihdam ederek kalıcı hale getirmesi asla tesadüfi değil. Bir Urfalı savaş sonrası kendi ülkelerinden mecbur kalarak buralara kadar göç edenleri anlıyor. Ama iktidar bir Urfalı gibi bu kadar iyi niyetli düşünmüyor. İktidar kendi siyasetini geleceğe doğru inşa etme rolünü gelen mültecilerle paylaşarak sürdürüyor. Urfalılar aslında iktidarın bu politikalarını bir tehdit olarak görüyor. Yoksa sorun sadece mültecilerin burada yaşama sorunu değil.
“URFALILAR YOLLARDA ÖLÜYOR”
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Urfa Milletvekili Ahmet Eşref Fakıbaba’da. Buna rağmen tarım kenti Urfa’da ciddi sorunlar yaşanıyor. Tarımsal anlamda kentte yaşanan sorunları Saadet Partisi Urfa milletvekili adayı Mustafa Niyazi Yanmaz şöyle anlatıyor: Urfa’da 30 yıl önce bize derlerdi ki, GAP projesi tamamlandığında Urfa’ya tarım işçisi gelecek. GAP projesi geldi, üzerinden 30 yıl geçti Urfa hala Samsun’a fındığa, Malatya’ya kayısıya, Nevşehir’e patatese ve bir çok ile mevsimlik işçi olarak gidiyor. Urfalı hala tarlada, çadırlarda, yollarda hayatını kaybediyor. Bunlar bir beceriksizliğin alameti. Bunu Urfalı hissediyor. Hilvan Barajı hemen tarlaların yanında… Düşünün, çiftçi barajın dibinde hala kuru ziraat yapıyor. Siz baraj getirmişsiniz, insanlar hala kuru ziraat yapıyor.
Mustafa Niyazi Yanmaz
“HALK BİZİ İKTİDARDAN KURTARIN DİYOR”
Tarımdan adalete, yargıdan eğitime birçok alanda sorun yaşandığını ifade eden Yanmaz, halkın iktidardan bıktığını söylüyor: AK Parti çöküşe geçti. 16 yıllık süre içerisinde insanlar umduklarını bulamadılar. Hayal satıldı. Bu süre zarfında ekonomide, adalette ve eğitimde kötüye gitti. Dolayısı ile insanlar arayış içinde. Listelerinde sıkıntı var. Kendi aralarında kamplaşmalar var. Memnuniyetsizlikler var. 16 yıldır cumhurbaşkanlığı, başbakanlık, milletvekilleri, valiler, belediye başkanları, bürokrasi ve hakimler hepsi kendi elinde. Ama gelinen nokta yüz kızartıcı bir durum. Türkiye her şeyini dışarıdan alıyor. Hiçbir şey üretmeden, sürekli tüketerek nasıl hayatınızı idame ettireceksiniz. Çalışmadan zengin olmak, okumadan alim olmak gibidir. İnanın insanlar konulumuzdan tutup çekiyor bir tenhaya. ‘Allah rızası için bizi bunlardan kurtarın’ diyor.
AŞİRETLER LİSTELERDE YOK
İktidar açısından Urfa bu defa sorun yaşanacak gibi. Listelere tepki oldukça yüksek. Konuştuğumuz birçok kesim AKP’nin oluşturduğu listelerin tabanda pek karşılık bulmayacağını ifade ediyor. Urfa’nın etkin aşiretlerine ise listelerde yer verilmemiş. İzol, Kırvar, Bucak, Badıllı gibi aşiretler listelerde kendilerine yer bulamadı. Listelerde yer verilmediği için küskün olduğu belirtilen bu aşiretlerden hiçbiri henüz bir partiye destek açıklaması yapmış değil. Kentin en önemli aşiretlerinden birisi olan Mersavi Aşireti'nden Yusuf Yetim, HDP'den aday oldu ancak aşiretin büyük bir bölümü hala AKP’yi destekliyor. Şeyhanlı aşiretinden Mehmet Ali Cevheri ise AKP’den aday gösterildi ancak aşiretin önde gelenlerinden Seyit Eyyüpoğlu liste dışı kaldığı için partisine tepkili.
İKTİDARIN SEÇİM KOZU MÜLTECİLER Mİ?
Urfa’da AKP önemli bir tabana sahip olsa da kentte iktidara tepki oldukça yüksek. Adaylar ile ilgili yaşanan tartışmalar, kentin ekonomik durumu, çözülemeyen işsizlik sorunu ve Suriyelilerin kentte yığılması tepkilerin ana nedeni. Adayların tabanda karşılık bulmaması da tartışma konusu. Urfalıların kendilerine hitap etmeyen adayların gösterilmesine “Eskiden ceketimi koysam seçilir anlayışı vardı. Şimdi bunu söylemiyorlar ama iktidarın ceketi demek ki Fakıbaba’dır” sözleri ile tepki gösteriyorlar. Seçmenin sandıkta göstereceği tepki, AKP’nin aleyhine bir sonuç çıkaracağa benziyor. Ancak kentte sayıları 500 bini aşan mültecilerden kaçına vatandaşlık verildiği, bunlardan ne kadarının oy kullanacağı net olmadığı için sonuçları kestirmek güç.
HDP VEKİL SAYISINI ARTTIRABİLİR
Kentte HDP de önemli bir tabana sahip. 1 Kasım seçimlerinde HDP, Urfa’dan 3 milletvekili almıştı. Genel kanı HDP’nin milletvekili sayısını arttıracağı yönünde. Hükümetin Kürt politikası, AKP’nin MHP ile ittifak içinde olması tepkilere neden oluyor. Diğer kentlerde olduğu gibi Urfa’da da HDP’nin cumhurbaşkanı adayı Selahattin Demirtaş’ın tutuklu olmasına tepkiler oldukça yüksek
Editör: Haber Merkezi
