Kars'ta rüzgar HDP'den yana

ÖTEKİLERİN GÜNDEMİ/ KARS - Tarihi yüzyıllar öncesini bulan Ani kentinin mirasını devralan Kars, seçim havasına ilk giren kentlerden biri. Şimdiye kadar yerel yönetimlerin yanlış uygulamalarından beri tarihi ihtişamını kaybetme riski taşıyan kentte 31 Mart partiler için çetin bir yarışa dönüşse de rüzgar HDP'den yana esiyor.

Kars; Rus, Mezopotamya, Kafkas kültürünün en önemli motiflerini içinde taşıyan bir tarih ve kültür kenti. Yüzyıllardır farklı etnik kimlikleri ve inançlara ev sahipliği yapan Kars, içerisinde barındırdığı tarihi mirasıyla da en önemli yerleşim yerlerinin başında yer alıyor. Kentte halen Ruslar tarafından inşaat edilen yüzlerce yapı ihtişamını korurken, birçok tarihi yapı ise adeta yok edilmiş. Kentteki Rus mimarisinin en önemli örnekleri okul, askeri bina, cami, kafe, işyeri ve hatta belediyenin araç parkına dönüştürülmüş durumda. Tüm bunların yaşandığı kent tarihi ihtişamını kaybetme tehlikesi ile karşı karşıya. Karslılar da kent kimliğinin yok olmasının en büyük nedeni olarak bugüne kadar seçilen yerel yönetimleri görüyor ve 31 Mart seçimlerinde yeni bir sayfa açmaya hazırlanıyor.

Kent, partiler açısından da yerel seçimlerin kritik merkezlerinden biri. HDP’nin, Grup Başkanvekili Ayhan Bilgen ve Şevin Alaca’yı aday gösterdiği kentte, MHP, CHP, AKP, İYİ Parti, DSP ve Vatan Partisi’nin de adayları bulunuyor. 23 mahalleden oluşan kentte, 24 Haziran seçimlerinde AKP yüzde 31.3, HDP 29.2, CHP 20.3, MHP 7.1, İYİ Parti ise 10.6 oy aldı. Kürt, Türkmen, Azeri, Yerli, Terekeme, Çerkes ve Malakanların yaşadığı Kars, tam bu nedenle de seçim çekişmesinin yükseleceği bir kent.

Daha önce yapılan yerel seçimlerde HDP dışında birçok partinin belediye başkanlığını kazandığı kentin adı her yönetim döneminde yolsuzluk, çeteleşme ve rantla anıldı. Sokak ve caddelerinde adeta çöp yığınlarının oluştuğu kenttin yolları ise adeta köstebek yuvasını andırıyor. Altyapı, üstyapı, su ve kanalizasyon sıkıntısının had safhaya ulaştığı kentte yaşayanlarda giderek "Hiçbir şey değişmeyecek" algısı hakim. Son yıllarda Ani Harabeleri, Çıldır Gölü, Aygır Gölü, tarihi dokusu ve Doğu Ekspres turlarıyla turizmi bir ivme kazanan kentin içinde bulunduğu "sahipsizlik" herkesin dikkatini çekiyor. Kars, yerel yönetimler eliyle bir kültür kentinin nasıl bir köye dönüştürüldüğünün en iyi örneklerinden biri.

31 Mart yerel seçimlerine gidilirken Karslılar seçimlerin HDP, AKP ve MHP arasında geçeceği görüşünde. Partilerin ittifakları doğrultusunda Iğdır MHP’ye bırakılırken Kars’ta MHP’nin adayını çekeceği ve AKP'yi destekleyeceği öne sürülüyor. MHP Genel Merkezi tarafından 5 Şubat 2018'de partiden ihraç edilen Kars Belediye Başkanı Murtaza Karaçanta ve 6 belediye meclis üyesinin partiye geri dönmeleri, MHP’nin Kars adayını çekmemek için direndiği şeklinde yorumlanıyor. Ancak Kars’ta yapılan seçim anketlerinde MHP’nin şansının düşük olduğu belirtiliyor. Öte yandan, 2014 yerel seçimleri kazanan MHP'nin; "Partinin saygınlığına halel getirmekle" suçladığı Belediye Başkanı Murtaza Karaçanta'nın istifa etmesi, yine rant ve yolsuzlukların bu dönemde çokça yaşanması MHP'yi bu yarışın dışına itiyor. Bu nedenlerle yurttaşlar seçimlerin HDP ve AKP arasında geçeceğini tahmin ediyor.

Adaylar belirlenmeden önce birçok kesimin belediyeyi kazanma şansını az bulduğu HDP'nin Şevin Alaca ve deneyimli siyasetçi Ayhan Bilgen'i aday göstermesi kentteki tüm havayı değiştirdi. Ayhan Bilgen'in kentte her kesim tarafından sevilmesi, yıllardır belediyede yaşanan yolsuzluk ve rantın HDP ile ancak bitirilebileceği insanların uzlaştığı konuların başında geliyor. Yine Kars'ta yıllarca avukatlık yapan ve tüm Karslıların saygıyla andığı Abdurrahman Alaca'nın kızı Şevin Alaca'nın eşbaşkan adayı yapılması da kentte olumlu bir hava yarattı. Yurttaşlar, "Şevin Alaca bize Abdurrahman hocanın emaneti. Anıya saygının gereği bu emanete sahip çıkmamız gerekiyor" diyor. Kentli kadınlarından Muazzez Çağrıtekinci , "Kadın bir adayın gösterilmesini çok olumlu buluyorum. En azından belediyeye gittiğimizde bir kadın muhatabımız olacak. Bir kente kadının elinin değmesi çok önemli. Hem kadın temsiliyeti hem de kadın sorunlarının çözümü için belediye başkanının kadın olması gerektiğini düşünüyorum. Çevre, gençlik ve diğer birçok konuda kadın duyarlılığı çok önemlidir. Sadece belediye başkanı değil belediyenin her alanında kadının olması gerekiyor" diyor.

HDP'nin kentte yarattığı bu hava anketlere de yansımaya başladı. Kısa bir süre önce Rawest Araştırma Merkezi'nin kentte yaptığı ankette HDP yüzde 28.2, AKP yüzde 26,4 ile ilk iki sırada yer aldı. Yine şuana kadar farklı şirketler tarafından yapılan üç ankette de HDP yarışı önde götürüyor. Seçim çalışmalarının başlamasından sonra da yurttaşların büyük bir kesimi, "Her parti kenti yönetti ama başarılı olamadı. Bu kez HDP'ye şans verilmesi gerekiyor" inancında.

Seçimlerin kıl payı oyla kazanılacağı tahmin edilen kentte bir çok aday "HDP kazanırsa kayyum atanacak" söylemleri üzerinden siyaset yapıyor. Özellikle HDP'nin yüksek oy aldığı birçok mahallede yürütülen bu propagandayı en çok da daha önce ANAP, AKP, CHP ve en son DSP'de siyaset yürüten Kars eski Belediye Başkanı Naif Alibeyoğlu dinlendiriyor. 31 Mart seçimleri için CHP’nin adaylık vermemesi sonucu DSP'den belediye başkan adayı olan Alibeyoğlu, özellikle HDP'li seçmenler arasında oyları bölmekle eleştiriliyor. Seçmenler ve Alibeyoğlu'nun en yakın çevresi dahi Alibeyoğlu'nun bu tutumunu, "Siyasi tükenmişlik" ve "Kişisel hırslarından dolayı imajını yitiren kişi" olarak yorumluyor. HDP'li seçmenlerin yoğunlukta olduğu sokakta konuştuğumuz Mahmut Kaya da, "Bazıları bu kentte insanların duygularını istismar ederek oy devşirmenin derdine düşmüş. Özellikle HDP'ye oy veren yurttaşların oylarını bölmek için sanki bir girişim var. Bunu kimsenin kabul etmemesi gerekiyor" diyor.

Yurttaşlardan Nurettin Mutluhan,"Bazı kişiler gücümüzü parçalamak istiyor. Oyları bölmeye kimsenin hakkı yok. Alibeyoğlu bu halkta bir değer bırakmak istiyorsa derhal çekilmeli ve HDP'yi desteklemeli" diye görüşlerini belirtiyor.

Kentte yaşanan sorunların en büyük mağdurları olan esnaflar ise artık Kars'ın değişime ihtiyacının olduğunu ve bu yönetimlerin değişmesini istiyor. Yurttaşlardan Suat Bayhan, kentteki seçim yarışını şöyle yorumluyor: "Şuan en güçlü görünen AKP ve HDP'nin adaylardır. Ben seçimin iki parti arasında geçmesini bekliyorum. Son seçimde de iki parti arasında bir yarış oldu. Bu seçimde HDP'nin gösterdiği adaylar kentte marka olarak görünüyor. Özellikle Ayhan Bilgen'in bu kentte bir kimliği var ve o kimlik çok büyük bir saygı görüyor. Bence HDP şuan önde gidiyor ama seçimde ne olacağını bilmiyoruz. Partilerin kazanması biraz encümen listeleri ve projelere bağlı olduğunu düşünüyorum. Kars şuan çetelere ve mafyaya teslim edilmiş bir şehir. Buranın belediye başkanı daha önce MHP'liydi ve belediye içerisindeki çeteleşmeden dolayı görevinden alındı. Gelen yerel yönetimler bu kenti harabeye çevirdi. Ayhan Bilgen deneyimli bir siyasetçi ekibini iyi oluştursa seçimi kazanır."

Esnaflardan Rıza Yıldırım ise, seçimin çok çekişmeli geçeceğini düşünenlerden. Yıldırım, "Birçok adayın kendisini iddialı bir biçimde seçime hazırladığı bir zaman geçireceğiz. Seçim öncesi halka projelerini doğru bir şekilde aktaran kim olursa ben bu seçimi kazanacağını düşünüyorum. Kars'ta bir dönem iktidar partisi de belediyecilik yaptı ama Kars'ın durumunda hiçbir şey değişmedi. Bu nedenle halkın projeye göre tercihini belirleyeceğini düşünüyorum. Kars'ta bugüne kadar belediyecilik bireysel kazanımların esas alındığı bir şekilde yürütüldü. Belediyeyi elinde bulunduran çevrelerin rantı ellerinde tutma gibi bir durumları süregeldi. Halk artık böyle bir belediyecilik istemiyor. Bu tarihi kentin sokakları pislik içerisinde ve insanların yaşayamayacağı bir hale getirildi. Bunu kaderi değiştirecek kim olursa halk ona destek verir" diyor.

Kars'ın sosyolojik yapısı ve coğrafyası açısından önemli bir kent olduğunu söyleyen Erdal İnce de, "Her parti bu kenti yönetti ama her gelen parti bir çeteleşme yarattı. Bu çeteleşme kenti her seferinde geri götürdü ve bu hale getirdi. Ben 31 Mart seçimleri için Şevin Alaca ve Ayhan Bilgen'i bir şans olarak görüyorum. Yani tüm partiler burada denendi ama hiçbiri hizmet üretmedi. Bence Kars bu kez HDP'ye şans vermelidir. Ben şuan HDP'nin önde olduğunu görüyorum. Ama buradaki diğer adaylar kara bir propaganda yürüterek seçim çalışmalarını 'kayyum atanacak' üzerinden yürütüyorlar. Bu propagandanın tutmayacağını bilinmesi gerekiyor. Kars halkının artık kendi kendisini yönetmesi gerekiyor ve bu şans önümüzde duruyor. Bu şansı iyi kullanıp HDP'ye oy vereceğim" diyor.

Esnaflardan Zafer Koçak, Kars kentinin yerel yönetimler konusunda yıllarca çok büyük şansızlıklar yaşadığını söylüyor. Koçak seçimlere dair görüşlerini şöyle paylaşıyor: "Kars çok küçük olmasına hatta İstanbul'daki bir mahalle kadar olmasına rağmen şuana kadar tek bir hizmet almadı. Kenti o kadar çirkin bir hale getirdiler ki köye dönüştü. Bunda en büyük pay elbette yerel yönetimlerin basiretsizliğidir. İmar yok, yollar kötü, etrafı çöp götürüyor. Böyle bir kentte insan elbette mutlu olmaz. Kentimiz son dönemde kültür turizmi açısından rağbet gören bir kent ama her gelen kişi kentin kirli olduğunu söylüyor. Bizim iyi bir yerel yönetime ihtiyacımız var. Bu kentin artık gerici ve faşist yönetimlere ihtiyaçlarının olmaması gerekiyor. Bu kentin demokratlara, aydınlara, cinsiyetçi temaları öne almayan ve ilerici insanlara ihtiyacı var. Biz işte böyle bir yönetimi özlüyoruz. Kars halkı mutlu bir şekilde yaşamak istiyorsa iyi bir yerel yönetici seçmelidir. Bu seçimde siyasi iktidarın etkinliğini göz ardı etmemek gerekiyor. İnsanların onlara güveni yok ama yine de temkinli olmak gerekiyor. Seçimin iki yada üç parti arasında geçeceğini tahmin ediyorum. HDP ve CHP'nin adayları iyi ancak AKP'de bu seçime dahil olur. MHP'nin adayına ise hiç şans vermiyorum çünkü bu dönem MHP belediyeyi kazandı ama MHP açısından hiçte iyi olmayan bir son oldu. En nihayetinde kim kazanırsa kazansın küçük yüzdeliklerle kazanacağını düşünüyorum."

Şuan itibariyle 6 parti adayının yarıştığı kentte tarih yaklaştıkça ittifaklar doğrultusunda aday sayısının 2 ya da 3'e düşeceği yönünde. Ayhan Bilgen, bu durumun muhtemel olduğunu dile getiriyor ve şunları ekliyor: "İster ittifak yapın ister aday değiştirin göreceksiniz Kars kazanacak. Bugüne kadar 3 ankete ulaştık. Her üçünde de biz öndeyiz. Bizden sonra da AKP geliyor. 24 Haziran’dan bu yana da bu anketler bir adım daha ilerlediğimizi gösteriyor. Kars’ta belediye MHP’nin elinde, daha önce AKP de CHP de yönetti. HDP dışında neredeyse herkes şehri yönetti ve şehrin hali ortada. Dolayısıyla göğsünü gere gere, alnı açık söz söyleyebilecek tek parti biziz. Biz Ankara’dan bir şey bekleyen değil kendi ayakları üzerinde duran, sorunlarını çözen, birlikte yöneten bir şehir ve Kars vaat ediyoruz."

Şevin Alaca ise partisinin eşbaşkanlık sistemi ile kadınların iradesinin yerel yönetimlerde temsili için kapı araladığını belirtiyor. Kentteki tek kadın adayın kendisinin olduğunu belirten Alaca, "Kars için de değişim diyoruz ve bu değişim işinin bir kadınla geleceğini belirtiyoruz" diyor.