'Seçim yaklaştıkça 'yalan' haber artıyor'

Türkiye'de 24 Haziran'da gerçekleştirilecek cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri yaklaşırken, adayların ve partilerin kampanyalarına ilişkin sosyal medyada 'yalan haberlerin' giderek artması dikkat çekti. DW'nin haberine göre, hedef alınan siyasilerin kim olduğu fark etmeksizin, internet ortamında dolaşan görsel ya da yazılı 'haber' gibi görülen ancak doğru olmayan bilgiler, sosyal medya üzerinden büyük kitlelere ulaşabiliyor. Ancak bilgi doğrulama uzmanları internet kullanıcılarını daha sorgulayıcı bir tavır alması konusunda uyarıyor.

'GÜLENCİLİK SUÇLAMALARI ÖNE ÇIKIYOR'

Türkiye'de bu tür 'yalan haber' ve 'dezenformasyon' ile mücadele eden ve internette yayılan bilgilerin doğruluğunu kontrol eden teyit.org isimli web sitesinin kurucusu Mehmet Atakan Foça, bu seçim döneminde yaşananları hem Türkiye'de siyasi kutuplaşma, hem de küresel çaptaki bir eğilimin yansıması olarak görüyor.

Foça, 24 Haziran'a giden yolda tarafların birbirlerini Fethullah Gülen ile bağlantılı olmakla suçlamasının öne çıktığını belirtirken, "her grup kendi rakibini elemek, kendi rakibinin kamuoyundaki popülerliğini düşürmek için yalan haberlere başvuruyor" ifadesini kullandı. Özellikle Twitter ve Facebook üzerinden montajlanan fotoğraflar ile yayılan yalan haberleri birçok sıradan kullanıcı doğrulama ihtiyacı duymadan paylaşıyor ve böylece kısa zamanda geniş kitlelere ulaşıyor.

Örneğin Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce'nin bir camide halay çekerken ya da İYİ Parti cumhurbaşkanı adayı Meral Akşener'in, Fethullah Gülen ile yan yana görüldüğü fotoğraflar sosyal medyada binlerce kere paylaşıldı. Ancak yapılan incelemerle hem İnce'nin hem de Akşener'in fotoğraflarının, başka fotoğraflara montajlandığı görüldü.

Bir başka örnekte ise geçtiğimiz haftalarda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın "Millet tamam derse çekiliriz" ifadesi üzerinde Twitter'da başlayan 'T A M A M' ve 'DEVAM' etiketli paylaşımlarda, her iki taraf da karşı tarafı yurtdışındaki hesaplardan destek almakla suçlamıştı, ancak bunun yanlış bir bilgi olduğu ortaya çıktı.

Teyit.org kurucusu ve şef editörü Foça, genel kullanıcının telefonda bir haberi kaydırarak okuduktan sonra ek bir sorgulamada bulunmadan tükettiğini ve haber tüketim alışkanlıkları ve sorgulamamanın en büyük riski oluşturduğunu söyledi.

'VERİ ODAKLI HABERCİLİK'

Türkiye'de giderek artış gösteren yalan haberlerin, seçim döneminin ve küresel eğilimin yadsınamaz bir parçası olduğunu söyleyen bir diğer veri doğrulama sitesi Doğruluk Payı'ndan Batuhan Ersun, siyasi kutuplaşma ve radikalleşmenin ötesine geçecek yöntemler geliştirilmesi taraftarı.

'NELERE DİKKAT EDİLMELİ'

Foça sosyal medya kullanımı bilincinin ve medya okuryazarlığının arttırılmasının önemine dikkat çekerek, meselenin cehalet ile de açıklanamayacağını söyledi: "Yalan haber paylaşan insana cahil demek ya da salaklıkla suçlamak gibi bir alışkanlık var… Araştırmalar bunun salaklıkla alakalı olmadığını gösteriyor. Bu biraz da zaman ayırmakla alakalı bir mevzu."

Foca, "Bir haber, bir bilgi paylaşıldığında o bilgiyi paylaşan hesabın niteliğine, geçmişine ve niyetinin ne olabileceğine dair bir sorgulama gerekiyor. Ayrıca bu tüketilen bilginin de sosyal medyadaki ve internetteki farklı kaynaklardan doğrulanması gerekiyor" değerlendirmesinde bulundu. ( HABER MERKEZİ)