HABER MERKEZİ- Güney Afrika Cumhuriyeti'nin başkenti Pretoria'da çoğunu siyahların oluşturduğu 20 bin kadın 9 Ağustos 1956 yılında Hükümet Binası'na yürüdü.
İlk kez 1893 yılında çıkarılan, "Geçiş Yasası" olarak bilinen ve siyahların kent merkezlerine girişlerini denetleyen ve kısıtlayan yasaya karşı yıllar içinde pek çok eylem düzenlendi. Yıllar içinde yasalarda yeni düzenlemeler yapıldı.
1954’de yapılan değişiklik siyahların gerekli belgelere sahip olmadıkça herhangi bir kentsel alanda 72 saatten fazla kalmasını suç haline getirdi. Kadınlar gerekli belgelere sahip değillerdi.
Güney Afrika Kadınlar Federasyonu iki yıl boyunca bu eyleme hazırlandı.O gün Hükümet binasına yürüyen 20 bin kadın, toplanan 14 bin imzalı dilekçeyi Başbakan JG Strijdom’a sunmak istedi. Başbakan binada yoktu.
Eylemin öncülerinden Helen Joseph, Rahima Moosa, Sophy Williams ve Lilian Ngoyi, dilekçeyi başbakanın sekreterine teslim ettikten sonra kadınlar özgürlük şarkısı söylediler.
Şarkının "Bir Kadına Vurursun, Bir Taşa Vurursun" sözleri eyleme damga vurduğu gibi, yıllar içinde Güney Afrikalı kadınların cesaretini ve gücünü temsil etti.
1956 Kadın Yürüyüşü, kadınların apartheid karşıtı mücadelede daha görünür hale gelmelerinde hayati bir rol oynadı.
9 Ağustos 1995 yılında Güney Afrika’da Ulusal Kadın Günü ilk kez kutlandı. Daha sonra, 1956 yılında çoğunluğunu siyahların oluşturduğu 20 bin kadının başkentte yaptığı yürüyüşe atfen, 9 Ağustos ulusal resmi tatil günü olarak kabul edildi.
Tarihte bugün öne çıkan diğer önemli olaylar şöyle:
1872: Macaristan Üniversitesi’ne kabul edilen ilk kadın Macar reformcu, barış aktivisti ve kadın hakları savunucusu Vilma Lücklich doğdu. Vilma ayrıca Macar Feminist Derneği kurucusu, Ulusal Kadın Çalışanlar Derneği yöneticisi, Uluslararası Kadın Barış ve Özgürlük Birliği kurucusu, Kadın Enternasyonali kurucu genel sekreterliği görevlerini yaptı.
1919: Hollanda’da kadınlar seçilme hakkı kazandılar. Hollandalı kadınlar seçme haklarını 29 Kasım 1917’de elde etmişlerdi.
1989: İstanbul Tünel’de cezaevlerine yönelik 1 Ağustos (1988) Genelgesi’ni ve cezaevi uygulamalarını siyahlar giyerek protesto eden kadınlardan 11’i tutuklandı.
1995: Roberta Cooper Ramo, Amerikan Barolar Birliği başkanlığına seçilerek bu görevi yapan ilk kadın oldu.
1995: Güney Afrika’da Ulusal Kadın Günü ilk kez kutlandı. Daha sonra, 1956 yılında çoğunluğunu siyahların oluşturduğu 20 bin kadının başkentte yaptığı yürüyüşe atfen, 9 Ağustos ulusal resmi tatil günü olarak kabul edildi.
2004: “Gece vardiyasında çalışan kadınlar gece postasında 7,5 saatten fazla çalıştırılmayacak; kadın işçi eğer evliyse ve talep ederse vardiyası eşinin çalıştığı vardiyaya göre ayarlanacak.”Resmi Gazetede yayınlanan bu yönetmeliği, çalışan kadınlar pratiği olmayacak bir kandırmaca olarak değerlendirdi.
2016: Hintli şair aktivist Irom Sharmila, Silahlı Kuvvetler Özel Yetkiler Yasası'nın kaldırılması için 16 yıldır sürdürdüğü orucunu sona erdirdi. Kuzey Hindistan eyaleti Manipur’da " Manipur'un Demir Leydisi " olarak bilinen ve "adil olan" anlamına gelen " Mengoubi " olarak da anılan İrom, açlık grevine 5 Kasım 2000 yılında başlamıştı. Kalkmasını istediği yasa 1958 tarihinde yedi eyalette geçerli olmak üzere çıkarılmış ve güvenlik güçlerine arama izni olmaksızın mülkleri arama, insanları tutuklama ve bir kişinin devlete karşı hareket ettiğine dair "makul şüphe" varsa ölümcül güç kullanma yetkisi veriyordu.
Irom’u greve yönlendiren olay, 2 Kasım’da bu yasaya dayanarak otobüs durağında bekleyen on sivilin öldürülmesi oldu. Greve başladıktan üç gün sonra tutuklandı.
500 haftadan fazla süren orucunda defalarca tutuklandı, her defasında zorla beslendi. "Dünyanın en uzun açlık grevcisi" olarak anıldı. 2014 Dünya Kadınlar Günü'nde düzenlenen bir ankette Hindistan'ın en iyi kadın ikonu seçildi. 2014'te iki parti ondan ulusal seçimlere katılmasını istedi ama o reddetti. Uluslararası Af Örgütü, onu düşünce mahkumu olarak ilan etti.
2017: Mikronezyalı Kadınlar Konferansı yapıldı.Konferans, Papua Yeni Gine'nin doğusunda yer alan adacıklar grubu olan Mikronezya’da yerel kadın örgütü Birlikte Birleşik Kadınlar (Women United Together) öncülüğünde örgütlendi. Güney Pasifik Üniversitesi kampüsü'nde yapılan, Marshal Adaları ve çevre adalardan kadın öncüler ve temsilcilerin hazır bulunduğu konferansta, kadınlar bağlamında şiddet, ekonomik güçlenme, siyaset ve sağlık konuları ele alındı.
2018: Arjantin Senatosu, kadınların sokaklarda sürdürdüğü eylemlerin baskısıyla Meclis’e taşınan kürtaj yasasını reddetti.
Tahminlere göre Arjantin’de her yıl 500 bin kişi kürtaj oluyordu. Kadın hareketleri son iki yıldır kürtaj hakkı için yoğun bir çaba içerisindeydi. Yasal, özgür ve ücretsiz kürtaj hakkı talebini sembolize eden yeşil fularla, dünyanın yakından izlediği çok kitlesel eylemler yapıldı.
(JINNEWS)
