And Dağlarının Nietzsche’si: Nicolas Gomez Davila

Kolombiyalı radikal modernite karşıtı düşünürü takdim etmek benim nezdimde çok kıymetli. Modernitenin katı olan her şeyi akışkan ve kaçışkanlaştıran, değerleri değersizleştiren, değersizi değerlileştiren veçhesine bir itirazdır Davila. Modern politik ve edebi dünyada kendisine dair en çok itilaf oluşan yazarlardan biridir o. Moderniteyle, onun teknolojik karmaşıklaşmasıyla ve kurumlarıyla, kapitalist devletle, ruhban sınıfıyla uzlaşmaz, renkli, çoğul, edebi, kendinden emin, keskin, provakatif bir tek kişilik haçlı seferi düzenledi. Kesin, köşeli, keskin doğru bellediklerimize karşı şaşmaz, yılmaz, yırtıcı, yıkıcı, sarkastik bir dil ile hesaplaştı. Evet, Davila provakatiftir, kışkırtıcıdır; okurunu zihinsel olarak kışkırtarak, çimdikleyerek düşünmeye, kanılarını, sanılarını yıkmaya davet eder.

Aforizmalarını, yalnızca yanında yöresindeki dostlarının zorlamasıyla gönülsüzce yayımlattı. Düşünce çakımları, parıldamaları gibidir tümceleri. Mutlaka Türkçeye tercüme edilmelidir. Dahası şimdiye gelesiye çevrilmemiş olması, kültür dünyamız için mahcup olunması gereken bir durumdur. Modernitenin kendi sorunlarına sunduğu çözümlerin, sorunun kendisinden daha sorunlu olduğunu düşünür. Katolik olmasına karşın Hristiyanlığın kurumlarını kıyasıya eleştirmekten sakınmadı. Ömrünün son demlerinde Kierkegaard'ı kendi dilinde okuyabilmek uğruna Danca öğrenmeye tevessül ettiğine dair bir tevatür bile vardır.

Vitrinde olmak gibi bir derdi olmamıştır asla. Otuz bini geçkin ciltten müteşekkil kütüphanesinde gönüllü bir inziva halinde ve küçümen bir dost çevresinde geçmiştir ömrü. Öyle ki hastalandığında yatağını kütüphanesine taşıttırma gereği duymuş. Tanınırlık kazanmasında ise ölümüne yakın Almancaya çevrilmesi etkili olmuştur. Modernite karşıtlığı, yoğun, kompakt aforizmatik üslubundan ötürü kendisine "And Dağlarının Nietzsche'si" denilmiştir. Reaksiyonerliğe, muhafazakârlığa bir başka mahiyet getirmiş ve onun, çağ dışılık, zaman aşımına uğramış değerlerin kaskatı savunulması, muhafaza edilmesi değil de varlığa yaraşan, onun lâyık olduğu saygınlığın muhafazasında ısrar etmek olduğunu söyler. Davila'nın gayesi, okuyucuya fragmanlar, parçalar sunmak ve onları okurun bütünlüklü, uyumlu, tutarlı bir metin bedeni şeklinde yorumlamasını ve birleştirmesini sağlamaktır.

Davila'nın nazarında modern dünya, ahlaksızlığın, erdemsizliğin, kötülüğün, çöküşün pislik yuvasıdır, fosseptik çukurudur, kanalizasyon dehlizidir. Hal böyle olunca da Davila, bir reaksiyoner olarak modernitenin bütün tezahürlerine karşıdır: endüstriyelleşme, prosedürel demokrasi, eşitlik, serbest girişim, liberalizm, marksizm, kapitalizm, hümanizm... Ama Davila'nın tavrını nihilizmle özdeş tutmamalı. O, sadece modernitede muhafaza edilmeye lâyık hiçbir değer mevcut olmadığını ifade eder.

Şimdi sizlere Davila’nın düşünce dünyasına konuk olabilmeniz için onun aforizmalarından bir güldeste sunuyorum:

"Reaksiyoner, geçersiz kılınmış, ilga edilmiş bir mâzinin düşlemini kuran hayalperest değil, ebedi ve ezeli tepelerin üzerindeki kutsal gölgelerin izini sürendir.”

"Zamane reaksiyonerleri, sadece haysiyetiyle bu mahvoluşa katlanmaktadır."

"Modern sözcüğü, budalalar haricinde artık öyle kendiliğinden/otomatik saygınlığa sahip değildir."

"Çağdaşlarımız gibi düşünmek, zenginlik ve ahmaklığın reçetesidir."

"Sadece tanrıya güvenmek hakiki özerkliktir."

"Eşitlik mefkûresi, mevcut algılayışımızı eğip bükmekte, geçmişe dair vizyonumuzu da sakatlamaktadır."

"Kilise günahları bağışlama işlevini görmekteydi, şimdiyse günahları aklama küstahlığını göstermekte."

"Dünya tarihinin Fransa tarihinin bir bölümü olduğunu düşünmeyen çok az fransız tarihçi vardır."

"Fikirlerimizin hakiki/özgün tutarlılığı/uyumu, onları birbirine rapteden mantıktan değil, onlara kaynak oluşturan manevi itkiden neşet eder."

"Ahmakça kanılar ölümsüzdür ve her yeni nesil onları bir daha yumurtlar."

"Kültürlü insan hoşgörüsüz olmak zorundadır."

"Şiir, insan balçığında Tanrı'nın parmak izleridir."

"Hiçbir şey, ahmak sayısını şöhret örnekleri kadar çoğaltamaz."

"Medeniyet, an itibarıyla nesli tükenmiş bir türün icat edilmesi gibi görünüyor."

"Tarih, hükmetmenin insanın kudretini aşan bir vazife/angarya olduğunu ayan beyan göstermiştir."

"Hakikat tarihtedir, lakin tarih hakikat değildir."

“Kitab-ı Mukaddesin yalvacı geleceğe dair kehanette bulunmaz, Tanrı'nın mevcudiyetine dair şahitlik eder."

"Her devirde o çağın güncel/popüler edebiyatı kültürün en menfi düşmanıdır. Edebi hassasiyete halel getiren, eleştirel hissiyatı körelten nice kitap okunurken, okuyucunun kısıtlı zamanı heba olur."

"Modern insan, imar ettiğinde imha ettiğinden daha fazla imha eder."

"Modern insan sevmeye kâdir değildir, ancak sevgiye sığınır; umut etmeye muktedir değildir, ancak umuda sığınır; inanmaz fakat bir dogmaya sığınır."

"Modern devlette hâlihazırda sadece iki parti vardır: yurttaşlar ve bürokrasi."

"Hiçbir diploma ruh cehaletini tedavi edemez."

"Modern metropol, kent değildir; o bir hastalıktır."

"Hiçbir kamusal neden, zeki bir insanın sınırsız bağlılığına lâyık değildir."

"Tanrı, sünnetsiz bir yüreği, hadım edilmiş bir akla yeğler."

"Hristiyanlığın yitiverdiği bir zeminde, tamahkarlığı, hasedi ve şehveti haklılaştırmak uğruna binlerce ideoloji peydahlanır."

"Toplumların daha düne değin saygın şahsiyetleri vardı, bugün ise şöhretlileri var."

"Moda, teknolojiden çok daha fazlasıdır, modern dünyanın tekdüzeliğinin sorumlusudur."

"Ahmak, kanaatlerinin yanlış/hatalı/kusurlu olduğunun söylenmesinden değil, miadını doldurduğunun söylenmesinden huzursuzdur."

"Devrimler korkutucu, seçim kampanyaları ise tiksinti vericidir."

"Nezaketin aşırısı paralize eder, yoksunluğu ise vahşileştirir."

"En yüce/yüksek aristokrat, kalesinde ikamet eden değil, hücresinde/çilehanesinde inzivaya çekilip de tefekküre dalan keşiştir."

"Ritüel, mukaddes bir enstrümandır, her inovasyon dinin saygınlığına aykırı bir küfürdür."

"Felsefenin çözümleri, kılık kıyafet değiştirmiş yeni sorunlardan başka bir şey değildir."

"Hakikat izafi değildir, hakikate ilişkin kanaatlerimiz görecelidir."

"Yavan hoşnutsuzluk, önünde sonunda önemsizdir."

"İlerleme, kibir ve intikamı bir arada eritir."

"Tanrı, modern insanın nezdinde baş belası/karın ağrısıdır."

"Düşünme yükümlülüğünden azade olmanın en iyi yolu, kanaat sahibi olmaktır."

"Seven ya da nefret eden bir yazar, seven ya da nefret eden herhangi bir insandan daha az inandırıcıdır."

"Felsefe, edebi bir türdür."

“Modern trajedi, mağlup olmuş aklın değil, galip çıkmış aklın trajedisidir."

"Bütün çağlar benzer kötülükleri/ahlaksızlıkları ibraz eder, ancak aynı erdemleri dışavurmaz. Her çağda mebzul miktarda harabe mevcuttur, ancak bazılarında saraylar bulunur."

"Kadim zamanların insanı, Büyük İskender ve Aşil'in şahsında, insan hayatının merkezi/ortak ölçütü olan tarihi ve efsanevi/mitsel kahramanlığa tanık oldu. Büyük insan, onların varlığından ibret ve örnek alıyordu. Bunun aksine demokratik model/örnek, vülger ve küçük insandır."

"Hristiyan olmaktan ziyade Mesih'e/İsa'ya inanan bir paganım."

"Sıradan Hristiyanların kararlılığı olmaksızın kilise kurulamazdı."

"Hakiki okur keyif için okur, diğerleriyse çalışmak için."

"Çağdaşlarıma grotesk, yararsız/köhne görünen bütün fikirlere itimat eder oldum."

"Yazmak, içine doğulan tarihe mesafe almanın yegâne yoludur."

"Seçmen istediğine oy vermez, istediğini sandığına oy verir."

"Kitab-ı Mukaddes ve komünist manifesto gitgide saygınlıktan düşerken geleceğin iktidarı coca cola ve pornografide yatıyor."

"Modernitenin en büyük yanılgısı, tanrının öldüğü fikri değil, şeytanın olmadığı fikridir."

"Marx'ın dediği gibi devrimciler tarihin lokomotifi olabilirler, ancak ben yayan yapıldak ya da at sırtında yolculuğu yeğlerim."

"Hakiki meselelerin çözümü değil tarihi vardır."

"Medyanın saymakla bitmez budalalıklar yayınladığı zamanımızda aydın şahsiyet, bildikleriyle değil bilmedikleriyle tarif ve ayırt edilir."

"Modern birey, dünyanın cesedinden yayılan soğuğa karşı kitlelerin yaydığı sıcaklığa sığınır."

"Pespaye bir toplumu tehdit eden anarşizm, onun cezası değil devasıdır."

"Demokrasinin aygıtlarında terör, nihayetinde de totaliterizm vardır."

“Kıskançlık, ahlakî öfkenin ardındaki esas/hakiki güç olma eğilimindedir."

"Cehaletimizle hünerle baş edebilmeyi bize bir tek yıllar öğretebilir."

"Modernite kesinlikle zafer kazanabilmiş değil, o sadece tek tük galibiyetlerini kutluyor."

"Bireycilik, bayağılığın beşiğidir."

"Bir tütsünün bulutu binlerce vaaza evladır."

"Aklî/bilgece politika, topluma hayatiyet bahşeden devletiyse güçten düşürendir."

"Merak duygusunun reddi, canavarın emaresidir."

"Bir fikre samimi sadakat göstermek, bütün sosyal ve psikolojik dürtülerden baskındır."

"Uygarlık, isyankâr kabilelerin ortasında yetersiz şekilde tahkim edilmiş bir kamptır."

"Demokratik parlementolar, müzakere edilinen/tartışılan mekânlar değil, popüler mutlakiyetçiliğin buyruklarının kayıt yeridir."

"Felsefenin gayesi, yeni nesneler resmetmek değil, aşina olunan nesnelere hakiki renklerini teslim etmektir."

"Fildişi köşk, sadece entelektüel ağılın sakinlerinin nazarında kötü şöhretlidir."

"Modern politik ideolojilerin yadsıdıkları sahici, olumladıklarıysa sahtedir.”

“Budalanın hayırseverliği, onun utancından daha büyüktür."

"Devletin büyüdükçe birey küçülür."

"Marx, Marksizmin rezil edemediği yegâne marksisttir."

"Biz reaksiyonerler bahtsızız: sol fikirlerimizi, sağ vokabülerimizi çaldı."

"Filozof zamanın sözcüsü/temsilcisi değil, zamana mahkûm edilmiş bir melektir."

"Kanaatlerdeki bayağılık, seçmenleri sinek misali çekiyor."

"Modern olmak, esasında her çağda bayağılıktır."

"Edebiyat hiç kimse yazmadığında değil, aksine herkes yazmaya giriştiği vakit ölür."

"İnsanlığın üç hasmı vardır: şeytan, devlet ve teknoloji."

"Tanrı aletleri yarattı, şeytan ise makineleri."

"Sözcükler insanlar arasında doğar, yazarlar arasında gelişir, orta sınıfın ağzında ölür."

"Bir entelektüelin komünizmle evliliği, daima tecavüzle nihayete erer."

"Sınırsız ifade özgürlüğü, yine de yetenek yoksunluğunu telafi edemez."

"Özgürlük farklı olma hakkıdır, eşitlik ise farklı olma hakkının aforoz edilmesidir."

"Demokratik seçimler, kimin yasal olarak zulüm göreceğini tayin eder."

"Retorik, demokrasi bahçesinin biricik çiçeğidir."

"Bir tacirin, finansçının ya da sanayicinin zenginliği, estetik bakımdan bir hayvan sürüsünden ya da mahsuldar topraktan daha bayağıdır."

"Sağlıklı bir toplumda devlet, hegemonik sınıfın organıdır; kamburlu bir toplumda devlet, bürokratik sınıfın enstrümanıdır."

"Budala, göreneklerin değişimine tanık olduğunda ahlak değişiyor sanır.”

"Politika mevzubahis olduğunda hiç kimse yıktığı ve inşa ettiği şeyin ne gibi neticeler doğuracağını öngöremez."

"Kiliseyi tehdit eden sapkınlık zamanede 'dünyeviyatçılık/maddiyatçılık'tır."

"Nedendir kendimizi aldatışımız? Bilimin bu yegâne önemli soruya yanıtı yok."

"Medyanın saymakla bitmez budalalıklar yayınladığı bir zamanede eğitimli/aydın insan, bildikleriyle değil, bilmedikleriyle tarif edilir."

"Şiddet, bir medeniyetin mahvoluşu için elzem değildir. Her medeniyet, onu var kılan özgün, emsalsiz değerlere karşı umursamaz davranarak ölür."

"Ruhumuzun geleceği vardır, ne var ki insanlığın yoktur."

"Gizemle çevrili olduğunu hissettiren her şey insanı daha zeki kılar."

"Uygar bireyler, medeniyetin sonucu değil sebebidir."

"Mümkün olan tek ilerleme, içsel ilerlemedir."

"İlkeler, hayatın apansız taşkınlarının üstündeki köprülerdir."

"Modernitenin yarattığı gürültü ruhumuzu sağırlaştırıyor."

"Tarımın endüstrileşmesi, dünyadaki nezaketin kaynağını tıkamakta."

"Hakkaniyetsiz eşitsizlik, eşitlikle sağaltılamaz, ancak sadece eşitsizlikle deva bulabilir."

"Bütün ölümler bir matem sebebidir, bütün yaşam bir umutsuzluk sebebidir."

"Zamanımızda budalaların taşkın tükürmelerindeki vatanperest belâgat, kültürel hitabetin yerini almıştır."

"Meşhur, yabancı bir konuk gibi sıkıcı..."

"Hayırseverlik/sadaka, dinden dönmenin en kurnazca/hilekârca/örtük hali olabilir."

"Tutarsız bir muhatap, hasmane birinden daha asap bozucudur."

"Modern topumun mekanizması, asap bozucu değerleri teşvik eder, sevimli değerleri cezalandırır."

"En fevkalade ifade yüklemine/ağırlığına sadece yalın sözcüklerin marifetiyle erişilir."

"Karmaşık kanaatler ve bulanık bir gölcük derinlikmiş gibi görünür."

"İnsani meseleler/ilişkiler önemli değildir, ancak biz, sanki öyleymiş gibi eylemeliyiz."

"Rönesansın zaferi, Rönesans insanını yaratmaktı, teknoloji çağı ise büsbütün bu ruhu parçalayan bir aygıttır."

“Yaşam ırmağının nefes almak için onları denize taşıyacağı sanısına kapılan insanlar, yüzme zahmetine katlanmazlar."

"İnsanlar, politika kurumunun sorunlarını çözüme kavuşturacağı kanısından vazgeçtiğinde olgunlaşır."

"Pornografi, modern ruhun sözcüsüdür."

"Payidar dostluklar, genellikle müşterek utançlara dayanır."

"Batı, ona dokunan Batılı olmayan her ruhu çürütür."

"Rasyonalizm, gnostizmin resmi takma ismidir."

"Bir duygunun sahihliği/otantikliği/özgünlüğü, düşüncenin berraklığına tâbidir."

"Gnostikler, doğuştan devrimcidirler, çünkü onların bütünsel reddedişleri, kutsal özerkliklerinin kusursuz bir beyannamesidir."

"Yabancılaşma hali, tarihsel bir sürekliliktir; lakin toplumsal bunalım zamanlarında daha yoğun/keskin bir vaziyet alır."

"Bir reaksiyonerin (modernite karşıtının) itirazı/karşıtlığı, tartışılmaya tenezzül dahi edilmeden küçümsenir."

"Kitlelerin politik mevcudiyeti, daima cehennemî bir kıyamet ile neticelenir."

"Devrimci entelektüellerin bir sonraki zulüm için sözcük dağarcığı ve tema icat etmek gibi bir misyonu vardır."

"İsa, bugün Tanrı'nın oğlu olarak vaaz verse dinleyicilerini cezbetmeyecekti, ancak bir marangozun oğlu olarak değil."

"Demokratik antropologlar, "kültürel evrim" kavramı marifetiyle biyolojinin meselelerinden kaçınır."

"Modern insanın bedbahtlığı, vasatî bir yaşam sürmek değil, vasat olmayan bir hayat yaşayabileceğine inanmaktır."

"Modern antropologlar, demokratların haşin/sert/kem bakışları altında kızgın kömürler misali farklılıkları hızla atlıyor.”

"Modern dünya yenilmezmiş gibi görünüyor, tıpkı nesli tükenmiş dinozolar gibi."

"Toplumda hürmete lâyık hiçbir şey kalmadığında, sessiz bir sadakatle, bir başımıza kendimizi inşa etmeliyiz."

"Modern insan için 'kendini bulmak', herhangi bir kolektif varlık içinde çözünmek mahiyetine gelir."

"Medeniyetler, iki kış arasındaki böceklerin yaz gürültüsüdür."

"Modern insan, hür olduğu sanısına kapılan bir tutsaktır; zira o, zindanının duvarlarına dokunmaktan kaçınır."

"Otantik ateizm, yazısız çizisiz bir sayfadır; gnostik ateizm, görünmez mürekkeple yazılmış bir metni saklı tutar; üstinsan, konformizm karşıtı bir ateizmin merciidir; Nietzsche, Tanrı'nın ölümü yönünde insanî bir avuntu icat eder, gnostik ateizm ise insanın tanrısallığını ilan eder."

( Düzenleyen ve tashih eden: Serdar Taş )

And Dağlarının Nietzsche’si: Nicolas Gomez Davila

Van'da yapılacak 1 Mayıs bölge mitingine çağrı

Gazeteci Altan: Bütün siyaset kurumu çürüdüğü ve çöktü

Hüseyin Deniz öykü yarışması için başvurular başladı

"Çözüm için samimi olan her partiye açığız"

Olası bir savaşta Ortadoğu’daki nükleer tehlikesi

"Kazanım halklarımızındır, eksik ve yetmezlikler bizimdir"

1 Mayıs'ın adresi Taksim Meydanı

Ahtamar’da ilkbahar güzelliği

DEM Parti’den Kobanê Davası çağrısı

DEM Parti’den avukat Akalın’ın mezarına ziyaret