VAN - Depremde yıkılan binalarda kullanılan asbeste karşı uyarılarda bulunan ASTA Başkanı Kenan Yıldız, asbestin yanı sıra silisyum, kurşun, Pcb, elektronik atıklar, kanalizasyon sistemlerinde yaşanan tahribat, binalarda buluna küf ve mantarların da çok ciddi sağlık sorunları yaratacağını belirtti. Maraş merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen depremlerde şuana kadar 39 bin 672 kişi yaşamını yitirdi, çöken on binlerce binanın enkazında binlerce kişi kurtarılmayı beklerken, yetkililer enkaz kaldırma çalışmaları başlattı. Yıkılan binalar ise görünmeyen tehlikeleri barındırıyor. Bina yıkımlarında ortaya çıkan asbest başta olmak üzere tehlikeli atık maddeler, deprem bölgesindeki enkaz kaldırma aşamasında yaşanacak önemli sorunlardan biri oluyor. Lifli yapıda kanserojen bir mineral olan asbestin (amyant/asbestos) 3 binden fazla kullanım alanı bulunuyor. Uçak, otomobil sanayinde, makine konstrüksiyonlarında yağlayıcı madde ve sızdırmazlık elemanı olarak, inşaat sektöründe, ısı ve ses izolasyonunda yaygın olarak kullanılıyor. Akciğer ve karın kanseri olarak bilinen mezotelyoma, asbestoz ve kanser hastalıklarına yol açıyor. YASAKLI MADDE ASBEST Asbest 1980 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından kesin kanserojen olarak işaretlenirken, Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı ise asbesti, 1’inci derece kanserojen grubuna dahil etti. Türkiye'de Avrupa Birliği (AB) uyum yasalarına paralel 2010 yılında yapılan düzenleme ile asbestli ürünlerin satışı, ithalatı ve üretimi yasaklandı. DEPREM SONRASI TEHLİKE Asbest ve Tehlikeli Atıklar Derneği (ASTA) Başkanı Kenan Yıldız, deprem sonrası enkaz kaldırma çalışmalarında ciddi önlemlerin alınması gerektiğini belirtti. Bina yapılarında bulunan asbestin arama kurtarma çalışmasına katılanlar ve bölgede bulunan tüm yurttaşlar için tehlike arz ettiğine dikkat çeken Yıldız, asbestin birçok hastalığa neden olduğunun göz önünde bulundurulması gerektiğini vurguladı. Yıldız, “Ayrıca enkazdan kaynaklı silisyum, kurşun, Pcb, elektronik atıklar, enkaz altında kalan yiyeceklerin bozulması, kanalizasyon sistemlerinde yaşanan tahribat, binalarda buluna küf ve mantarlar da çok ciddi sağlık sorunları yaratacaktır” ifadelerini kullandı. ALINMASI GEREKEN ÖNLEM Asbestin yapı kullanımında ve enkaz altında bulunan elektronik ev eşyalarında da bulunduğuna dikkat çeken Yıldız, önlem alınmaması halinde büyük problemlerin yaşanabileceğini söyleyerek, ekledi: “Enkaz kaldırma yapılırken çalışanlara ve çevredekilere, FFP3 tipi maske dağıtımı yapılmalıdır. Maskeye erişim sağlanamaması durumunda cerrahi maske gibi maruziyeti azaltacak ekipmanlar kullanılmalıdır. Enkaz sulanmalı ve öyle kaldırılmalı. Enkazlarda bulunan asbest içme suları ve dere yataklarına dökülmemelidir. Enkaz döküm alanlarında, geçirimsiz zemin oluşturulmalı. Tehlikeli atıklar ayrıştırıldıktan sonra tepeler oluşturmayacak şekilde biriktirilmelidir.” ( Kaynak: MA )