ANKARA - AYM’nin yeni üye seçimi için aday adayı olan erkeklere çağrıda bulunan avukat Ceren Kalay Eken, “Erkek meslektaşlarımızdan gerçek eşitliği dert etmelerini ve gerçek eşitlik için geri durmalarını bekliyoruz” dedi. Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) avukatlar arasından seçilen üye Celal Mümtaz Akıncı'nın yaş haddinden emekliye ayrılacak olması nedeniyle yerine seçilecek yeni üye için Türkiye Barolar Birliği (TBB) seçim takvimini açıkladı. Tüm baro başkanları 15 Ocak’ta Ankara’da toplanıp, adaylar arasından 3 kişiyi seçerek Meclis’e bildirecek. Meclis’te, bu 3 kişiden birini AYM üyesi olarak seçecek. Şu an 6 muhalif üyeye karşılık 9 çoğunluk üyenin olduğu AYM'de, yeni seçilecek üyenin iktidara yakın olması halinde bu durum Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) kapatma davası gibi kritik dosyaları etkileyecek. Kapatma kararı için üçte iki çoğunluk aranıyor. Yani 10 üyenin oyu, kapatma kararı için yeterli olacak. KADIN ADAY ÇAĞRISI AYM’nin kuruluşundan bu yana görev yapan 124 üyenin yalnızca 5’i, 11 başkandan ise yalnızca 1’i kadın. “Şekli değil gerçek eşitlik” diyen kadın avukatlar, tüm barolara AYM üyeliği için Meclis’e kadın aday göndermeleri çağrısında bulundu. Sanal medyada #AYM’yeKadınAday etiketiyle yapılan paylaşımlarda eşit temsiliyet vurgusu yapılıyor. AYM üyeliği aday adaylığı için başvuru yapan 32 avukattan 11’i kadın. 11 kadının 6’sı ise Ankara Barosu’ndan. Yapılacak seçimle ilgili değerlendirmede bulunan Ankara Barosu Kadın Hakları Merkezi Başkanı Avukat Ceren Kalay Eken, kadın hukukçuların Türkiye Barolar Birliği (TBB) Genel Kurulu’nda eşit temsiliyet için ses çıkardıklarını ve kurul öncesi cinsiyet eşitliğine yönelik yayımlanan deklarasyonu hatırlattı. Bu çağrının AYM aday adaylığında da karşılık bulduğunu ifade eden Eken, “Bugüne kadar belki hiç AYM üyeliğini düşünmemiş ama meslek hayatında 20 yılın üzerinde olan kadın meslektaşlarımız da aday adayı oldu. Aralarında çok değerli hukukçular var” diye belirtti. ERKEKLERE ÇAĞRI: GERİ DURUN Aday seçimi görevinin baro başkanlarına düştüğünü belirten Eken, 83 baro başkanının kadın aday önermesini istedi. Diyarbakır Barosu eski başkanı avukat Cihan Aydın’ın kadın örgütlerden gelen çağrı üzerine avukat Zülal Erdoğan Bilal lehine feragat ettiğini açıkladığını anımsatan Eken, “Bunu diğer erkek adaylara da yöneltiyoruz. Bir kere de siz geride durun ve kadın adaylar öne geçsin. Bu tarihe not düşen, ışık tutan bir çaba ve vazgeçiş olacaktır. Bu ülkemiz için de çok önemli bir gelişme olacaktır. Kimsenin artık, ‘kadınlar istemiyor’ dememesini tam tersine kadınlar lehine çekilmesini bekleriz. Erkek meslektaşlarımızdan gerçek eşitliği dert etmelerini ve gerçek eşitlik için geri durmalarını bekliyoruz” ifadelerini kullandı. KADINLARA AİT BİR ODA Feminizm ve edebiyat tarihinin önemli isimlerinden Virginia Woolf'un “Kendine Ait Bir Oda” kitabından örnek veren Eken, “Kadınlar yüzyıllardır çok fazla engellenmiştir. Doğdukları andan itibaren birçok konuda geride bırakılmışlardır. Dolayısıyla burada kadınlara rol düşüyor ama erkeklere de düşüyor. Kadın lehine çekilen erkeklerin olması gerekiyor. Yüzyıllardır arkalarına aldıkları kadınlar aleyhine bir eşitsizlik var, bugün de ‘biz geri duralım’ demeleri gerekiyor. Bir şeylerin değişeceği çok net. Kadınlar bu konuda çok net. Artık kadınlar kendilerine ait bir oda talep ediyor ve çoğunlukla da alıyor” dedi. ANAYASA'NIN EŞİTLİK MADDESİ Kadının AYM’de olmamasını “utanç” olarak nitelendiren Eken, Türkiye’de kadınların seçme ve seçilme hakkının diğer ülkelere göre daha erken kazanıldığını hatırlattı. Anayasa'nın eşitlik maddesine vurgu yapan Eken, “Anayasa, ‘eşitliğin, yaşama geçmesini sağlamak için kadın lehine alınacak önlemler bu eşitliğe aykırı olarak yorumlanamaz’ der. Dolayısıyla bu şartlarda biz hukukçular olarak var olan temsili kabul edemeyiz” diye belirtti. MEKANİZMALARDA KADIN YOK Türkiye’de neredeyse yüzde 46 civarında kadın avukatın olduğunu aktaran Eken, şöyle dedi: “Kadın hakimlerin sayısı da oldukça iyi. Ama karar verme mekanizması yani başkanlık ya da Yargıtay ve Danıştay’da üye hakim olma, daire başkanı olma sayısına baktığınızda erkek lehine çok ciddi bir artış var. Tetkik hakimi dediğimiz asıl işin büyük kısmını, raporlaştırma, dosyayı inceleme ve heyete sunma işini yapan hakimlerin yüzde 60 civarında kadın olduğunu görüyoruz. Ama karar verme mekanizmalarındaki üye ve başkanların yoğunlukta erkeklerde olduğunu görüyoruz. Oysa ki kadın hukukçu sayısı hiç az değil.” Karar mekanizmalarında kadınların istenilmediğini dile getiren Eken, bu noktada cam tavan sendromu üzerinden durumu şöyle değerlendirdi: “Bazen kadınların kendileri de aday olmaya çekingen davranabiliyor. Kadının içinde, toplum algısı nedeniyle bir cam tavan var. Kadınların öncelikle kendi içleriyle de mücadele etmek zorunda kaldıklarını göz ardı etmememiz gerekiyor. Ama karar mekanizmalarında kadınların az yer alması, sonuç itibariyle Anayasa’nın eşitlik maddesinde olduğu gibi kadın lehine düzenleme, kotalar ve destekleyici uygulamaların artmamış olması ve erkeklerin bunu daha çok hak görüyor olmasından kaynaklı olduğunu düşünüyorum.” Bir kadın üyenin AYM’ye seçilmesiyle çok şeyin değişeceğine dikkati çeken Eken, “Yasaların kadın lehine uygulanması ve kadın hakları alanından bakan, o alana dair farkındalık sahibi, toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçekten özümsemiş bir kadın adayının orada olması çok şeyi değiştirecektir. Kadın adayın varlığıyla, inandığı değerler ve hukukçuluğuyla çok daha etkili olacağına da inanıyorum. Kadın hareketi çok etkili. Uzun yıllardır eşitsizliğe kafa yoran birçok akademisyen, hukukçu var. Çok kıymetli ve çağın gereği bir mücadele, aksi düşünülemez. Mücadelenin başarılı olacağına da inanıyorum” dedi. MECLİS’E ÇAĞRI Eken, AYM adayını seçecek Meclis’e de, “Partileri ne olursa olsun ki milletvekillerinin çoğu hukukçu. Gerçek eşitlik ve adalet için, daha iyi bir dünya ve yarınlar için toplumsal cinsiyet eşitliğini özümsediğine inandıkları kadın adayı seçmelerinin doğru olacağına inanıyor ve çağrıda bulunuyorum. Bu kez en azından gerçek eşitlikten yana olalım, iyi bir şey yapmak adına bu değişime eşlik edelim” çağrısında bulundu. AYM üyelerinin sadece birinin kadın olmasının yetmeyeceğini de sözlerine ekleyen Eken, 15 üyenin 9’u kadın olana kadar mücadelenin devam etmesi gerektiğine işaret etti. MA / Zemo Ağgöz