<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Feminizmden yorulmuş olmamızı patriyarkanın tükenişi sanıyoruz. Bir süre önce yapılan kapsamlı bir anket, Britanya’daki erkeklerin üçte ikiden fazlasının, kadınların artık eşit fırsatlardan istifade ettiğine inandığını ortaya çıkardı. Yazar ve aktivist Caroline Criado Perez, sterlin banknotlarının arkasında dişi bir tarihsel şahsiyet olması için kampanya yaptığında, bir erkek şöyle demişti: “Ama kadınlar artık her yerde!”<br /> <br /> <strong>( Görünmez Kadınlar: Erkekler için tasarlanmış bir dünya – Eliane Glaser* Yeni yaşam gazetesinde çıkan yazıdır</strong> )<br /> <br /> Dolayısıyla, eşitsizliğin halen var olduğu gizli yerlere ışık tutarak okurları zamanın aşındırdığı bu konuya verilerin aydınlatıcı merceğinden bakmaya davet etmek akıllı bir strateji. Criado Perez, adayın kimliği saklı tutularak yapılan orkestra seçmelerinin dişi müzisyenlerin işe alımını yüzde 50 nasıl arttırdığından, kadınların tuvaleti kullanmasının erkeklere göre 2.3 kat uzun sürmesinin gayet geçerli sebeplerine kadar bir dolu istatistiği bir araya toplamış. İçinde yaşadığımız dünyanın bir erkek dünyası olduğunu öğreniyoruz çünkü onu inşa edenler cinsiyet farklarını dikkate almamışlar. Sıcaklıklarını saptama formülü 1960’larda 40 yaşındaki 70 kilo erkeklerin metabolik dinlenme hızına göre geliştirildiğinden, birçok ofisin kadınlar için beş derece fazla soğuk olduğunu öğreniyoruz çünkü kadınların metabolizması daha yavaş. Britanya’daki kadınlar, kalp krizi geçirdiklerinde yanlış tanı konma olasılığı yüzde 50 çünkü kalp krizi deneyleri genellikle erkek denekler üzerinde yürütülüyor. Otomobiller “Referans Adam” bedeni merkeze alınarak tasarlandığından, erkeklerin kaza yapma ihtimali daha yüksek olmasına rağmen, çarpışmalarda kadınların ciddi yaralanma ihtimali erkeklere göre neredeyse yüzde 50 daha yüksek.<br /> <br /> Teknoloji kültüründeki cinsiyet körlüğü, Criado Perez’in “her şey erkeğe göre” dediği bir yaklaşım üretiyor. Ortalama akıllı telefon – 14 cm. uzunluğunda – birçok kadının elleri için fazla büyük ve çoğu zaman ceplerimize sığmıyor. Konuşma tanıma yazılımları, erkek seslerinin kayıtları üzerine geliştirildiğinden, Google’ın versiyonunun erkekleri anlaması kadınlara nazaran yüzde 70 daha isabetli. Bir kadın, otomobilinin sesli komut sisteminin, adam yolcu koltuğunda otururken bile sadece kocasını dinlediğini rapor etmiş. Kadınlar sanal gerçeklik mikrofonlu kulaklığı taktıklarında, midelerinin bulanması erkeklere nazaran daha yüksek ihtimal. Bir başka çalışma, sağlıklı yaşam takibi aplikasyonlarının ev işi sırasında atılan adımları yüzde 74’e varan oranda göz ardı ettiğini bulmuş ve kullanıcılar bebek arabası iterlerken adımlarını sayamadıklarından şikâyet ediyor.<br /> <div class="jeg_ad jeg_ad_article jnews_content_inline_ads "><br /> <div class="ads-wrapper align-center "><span style="text-transform: initial;">Öyle görünüyor ki, kar küreme bile feminist bir mesele: İsveç’te bir zamanlar kaldırımlardan önce yollar temizleniyordu. Bu uygulama, otomobil kullananları bebek arabasıyla gezen veya alışveriş yapan yayalardan öncelikli gören verilere dayanıyordu. Ama sonra yetkililer, 7.5 cm. karda otomobil sürmenin bebek arabası ittirmekten daha kolay olduğunu fark ettiler. Önce kaldırımları temizlemek kamu bütçesine de faydalıydı: bir İsveç kasabasında yapılan çalışma, yayaların don koşullarında yaralanmasının otomobil sürücülerine nazaran üç kat daha olası olduğunu ortaya çıkardı ve yaralananların yüzde 70’i kadındı…</span></div><br /> </div><br /> Verilerle ilgili esas güzellik, niyet gibi sıkıntılı meseleleri gündemden çıkarması. Criado Perez, büyük bir komployu deşifre etme peşinde değil; yaptığı şey, basitçe, verileri bir lazer gibi ustaca kullanarak, bilinçdışı ve düşünmeden yapılan tercihler sisini yarmak…<br /> <br /> Veriler sadece dünyayı tarif etmekle kalmıyor, gitgide onu şekillendirmek için de kullanılıyor. İlk programcılar kadındı –İkinci Dünya Savaşı sırasında ordu için karmaşık hesaplamaları yapan insan “bilgisayarlar.” Artık yazılım geliştiricilerin sadece yüzde 11’i, Silikon Vadisi çalışanlarının yüzde 25’i ve girişim sermayesi firmalarındaki ortakların yüzde 7’si kadın.<br /> <br /> Bu algoritmaların büyümekte olan gücünü de dikkate alarak, Shoshana Zuboff’un “gözetim kapitalizmi” dediği şey (“şeylerin interneti” ve sosyal medyanın özel hayatlarımızı reklamcılara satmasının bin bir yolu) ile ilgili daha fazla bilgi bulmak istedim. Davranışlarımızı tahmin eden ve kalıbını çıkaran veriler, geçen sene zayıf bir anımda internetten satın aldığım kazaktaki kaşmir yüzdesini bilecek kadar ince ayrıntılı ve dişi olduğumu kesinlikle biliyor. Her daim bir Instagram pozu kadar alımlı olma ve modayı takip etme baskısı altındaki kadınların bu noktada orantısız şekilde kurban oldukları söylenebilse de, bu tür mikro-profilleme ile ilgili sorun, içerdiği cinsiyet verisi uçurumu değil, gündelik hayatı acımasızca ticarileştirmesi. İnsani ilerleme fikrini –tüm teknolojik “kesinti” laflarına rağmen– terk etmiş gibi görünen bir dünyadaki inatçı adaletsizliği gözler önüne seren bu kitap, sonuç olarak, ilk baştaki veri merkezli temasından daha aşina bir zemine varıyor.<br /> <br /> <em><strong>Görünmez Kadınlar: Erkekler için Tasarlanmış bir Dünyada Veri Yanlılığını İfşa Etmek. Yazar: Caroline Criado Perez. *Kaynak: Guardian dunyadanceviri.wordpress.com’dan kısaltılarak alınmıştır. Çeviri: Serap Güneş</strong></em>