URFA - Kuraklık nedeniyle fıstık ağaçlarının kurumasından endişe eden yetiştiriciler, kendi imkanlarıyla sararan fıstık ağaçlarını kurtarmaya çalışıyor. Harran Üniversitesi'nden Doç. Dr. Ali Rıza Öztürkmen, ağaçlara besin takviyesi yapılması uyarısında bulundu. Mezopotamya Ovası, bu yıl yağmurun az yağması nedeniyle tarım sezonunu kurak geçiriyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, 3 aylık kuraklığa dair yaptığı belirlemeye göre, Urfa’ya “olağanüstü kuraklık” kategorisinde yer verdi. Kuraklığın etkili olduğu kentte, fıstık ağaçları sarardı ve taç hacminin küçülmesine sebep olan “Phytoplasma” hastalığı baş gösterdi. Kuraklık, verimin yanı sıra ürünün kalitesini de olumsuz anlamda etkiliyor. AĞAÇLAR VİTAMİNSİZ Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2019 verilerine göre, Türkiye’de 2019 yılında 85 bin ton toplam fıstık üretiminden, 31 bin top 931 kiloyla ilk sırada Urfa, 26 bin ton 343 kiloyla Antep ikinci, 12 bin ton 208 kiloyla Siirt üçüncü sırada yer alıyor. 2020’de ise Türkiye’de üretilen 200 ton fıstığın 100 tonu Urfa’da üretildi. Türkiye’de fıstık üretiminin başını çeken Urfa ve diğer kentlerde fıstık ağaçlarındaki hastalık ve kuraklık yetiştirciyi korkutuyor. Urfa’nın Karaköprü ilçesine bağlı Esemkulu Mahallesi’nde fıstık bahçeleri olan ve bahçesinde onlarca ağacın sarardığını belirten fıstık yetiştirici Ömer Çoban, “Geçen yıldan daha az yağmur yağdığı için ağaçlarımız kurudu” dedi. Mahallenin her yerinde aynı manzaranın olduğunu anlatan Çoban, “Urfa’nın her yerinde ağaçlar bu hale gelmiş. Bu yıl ağaçlarımız vitaminsiz kaldı. Yağmur yağmadığı için, yaptığımız gübre de boşa gitti” ifadelerini kullandı. NEYE YARAYACAK? Kırmızı toprakta bulunan ağaçların durumunun boz toprakta bulunan ağaçlardan daha iyi olduğunu ifade eden Çoban, “İnsanların ağaçlarını sulamak için imkanı yok. Bu gidişle tüm ağaçlarımız kuruyacak. Kimsenin haberi varlığımızdan yok, gelip görsünler halimizi. Devlete ne söyleyelim? İl Tarım Müdürlüğü’ne söyledik. Neye yarayacak. Benim yaşayıp yaşamadığımdan haberleri yok. Fıstığımdan ne haberleri olsun” diyerek tepki gösterdi. ADIM ATILMIYOR Bahçesinde ve mahallede bulunan ağaçların yaşlarının büyük olduğunu aktaran Çoban, “Ağaçlar için elimizden geleni yaptık. Ağaçlarımız kurtulur mu, onu bilemeyiz. Halimizi soracak kimse de yok. Kendi imkanlarımız ile bu ağaçları kurtarmaya çalışıyoruz. Sadece benim ağaçlarım değil, herkesin ağaçları kuruyor. Binlerce ağaç kurumaya doğru gidiyor. Yazıktır. Engellemek için bir adım atıldığını görmüyoruz” diye konuştu. KURAKLIĞIN ETKİSİ Urfa, Antep, Maraş’ta etkili olan “Pyhtoplasma” virüsünün kurak bir dönem yaşanmasının sonucu etkisini arttırdığını söyleyen Harran Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Rıza Öztürkmen, “Bu kurak dönem bitkinin metabolizmasındaki yaşam sınırlamasının altında kalmış olabilir. Bitki besinsiz kalmış olabilir. Bu durumun özellikle Bozova, Halfeti gibi yerlerde yaşanmasının sebebi, bu bölgelerde boz toprak denilen toprak türü bulunuyor. Bu türün toprak derinliği az, taban suyuna erişemiyorlar. Dolayısıyla yaşanan durum daha etkili hale geliyor” dedi. TAKVİYE YAPILMALI Yaşanan durumun en yaygın çözümü besinsiz, güçsüz kalan ağaçlara serum vermek olduğunu aktaran Öztürkmen, “Bu serumun demirli, çinkolu ve organik maddeli olması gerekiyor. Bunun yanı sıra bu süreçte ağaçlara bolca su vermeye çalışmalıyız. Eğer kuraklıktan dolayı değil de virüs yüzünden olduysa da çözüm yine aynı. Ağaçlara besin takviyesi yapmak ağaçları kurtaracaktır” ifadelerini kullandı. Öztürkmen, yaşanan duruma karşı gerekli takviyeler yapıldığında mahsulde bir kayıp olmayacağını söyleyerek, “Geçen sene yağmur çok fazlaydı, dolayısıyla çok yağmur alan ağaçlar normalden daha fazla göze açtı. Şimdi ise kurak bir dönem var, çok göze açan ağaçlar bu gözelerini besleyemedi. Dolayısıyla onları döküp kendisi bir toparlanma sürecine girecek” diye konuştu. MA / Lezgin Tekay