<strong>-Mamoste Irfankî ye? </strong><br /> <br /> Di sala 1958'an de li Sêwrekê hatime dinyayê. Malbatame bi keda xwe debar axwe dikir. Em 7 xuşk û bira bûn. Bavêmin alîkî dikan darbû alîkî jî di nava siyasetê de bû. Bo me zarokan, siyaset û cîvakîbûn ji bavê dihat. Piştî dibistana seretayî û navînê ez derbasê bajarê Dersimê bûm, ji bo dibistan amamostetî.<br /> Dersim bomin û gelek cîwanên Kurd re bûciyê dibistana siyaset û welatparêziyê. Li Dersimê berê 30 salan çiqewimiye diket ber guhên me. Çîrok û serpêhatiya Besêwekeefsane dihatebehs kirin.Belê em cîwanbûn û em dinava liv û tevgerê de bûn. Em ketin dunasnameyêxwe ya neteweyî. Demeke kin de me fêm kir kuDêrsim û Riha, Çewlîg û Amed yek in û Kurd in.<br /> Wêdemêdestê me de elfabeyaKurdîhebû. Me li ser xebatdikir. Hevokênwekî “Bavêminçûcot” bala me dikişand. Hetanihawextakudigotin alfabe bîra me re “ali top at” dihat, lêdivir de tiştekî din digot.<br /> Belê em şoreşgerbûn. DenîzGezmîş û hevalênwî li ser me hezkirinekmezinava kiribûn. Me cîwananfikrênçepgirecibandibûn. LiDersimêjîfikrênwelatparêziyêbimere hakîm bûbû. Ev her dufikirînhevdu temamdikir.<br /> Me her duzaravayan Kurdî jî di axiviyan. Dersim jî zaravaya dimilî di axiviyan. Dinava me de hevalên Çewlikîjî hebûn. Lê zimanê Tirkî zêdetir derbasdarbû. Piştî koma me ya şoreşger û welatparêz çêbû edî me pirtuka Cegerxwîn di xwend.<br /> <br /> <strong>-PeşengêRêzimanNemir Celadet Alî Bedirxan li ser kîjan asta ziman sekini ye?</strong><br /> Celadet Bedirxan yek jêrewşenbîrêKurd e. LiŞamêdijî û têkiliyênwîjiEwropajîheye. XelkêKurdjinêz ve nas dike. JibokuzimanêKurdîpêşvebibekovarekdifikire. KovaraHawarêdimêjuya 15 Gulan1932 de derdixîne. Jibovêjîtîpênlatînîhewcedikir.Tîpênlatînîxebat û pêşvebirinazimanêhêsantirdikir. Celadet û komekrewşenbîrênKurdvêxebatêgiranbuha de cîgirt. Didemeke kurt de qeyd û quralênrêzimanîdanîn. 31 tîpênKurdîrave kirin. AlfabeyaKurdîbitîpênlatînîderketholê. Jiwêrojê û vir ve piranînivîskar, rewşenbîr, SiyasetmedarênKurdbitîpênlatîninivîsîn û xwendin. Lê li Başur û Rojhilatêtîpa Samî(Erebî) jîdom kir.<br /> JibozimanêKurdîvêyekawekeşoreşêdivêbênirxandin. JibokuKurdî re deriyêcîhanêvekiribû. Xwendin û nivîsinêKurdîhêsantirkiribû.<br /> Hawartenêboziman, zarava û rêzimanrolaxwenelîst, jibonetewebuyin, jibolêkolînacîvakê, erdnîgarî û dîrokêjîxebatekegirnabuhaçêkir.<br /> <br /> <strong>-CejnazimanêKurdî kengê te piroz kirin?</strong><br /> BirastîberiyakovaraHawarêjîjibozimanêKurdîgelekberhemênqedîmderketibûn. LêHawarbandorekmezin ava kir. Wekecejnpîroz kirin piştî sala 2000î destpêkir. SaziyênKurdvêbiryarê dan.GelêKurdligelgelekkêmanî û bêderfetîçiqwasbizimanêxweşanazbin mafdar in. Jiberkudevletênnetevperestji çar aliyanzimanêKurdîdorpêçkiribûn. Bipolîtîkayêpişaftinê ya dur û dirêj ve dixwestinkuvêzimanê tine bikin. LêgelêKurdzimanêxwe anî hetaîro. Em jidîrokêdizaninkugelekziman û çanda gelan li hemberêerîşênpişaftinêhebunaxweneparastine û heliyane. Tunebune. Vêyekabitenaserêxwe ve hejayêpîrozkirinawekecejnêye.<br /> Ligelvanrastiyan, hêjîtekoşînazimanberdewam e.<br /> <br /> <strong>-Belê, zimanê Kurdî iro di çi aste de ye?</strong><br /> ZimanêKurdîjiberxebatadîrokîgihiştiyeastekegirîng. LiBaşur û RojavayêbizimanêKurdî ve zarokanperwerde dibin. Zimanpêşketiye. Lê, li Bakur û Rojhilatêxebataziman li ser ferasetêwelatperweriyêmezin dibe. Zêdetirbidestênivîskar û rewşenbîrênKurdxebatazimanpêşvediçe. Zêdetirpirtuktên çap kirin, zêdetirpirtukênKurdîtênxwendin.<br /> Divan her duciyan de, mixabin, xebataziman li gorîdemêberfireh dibe angoditengije. Hekejialiyêdemokratîkbûyinêpêşketinekhebewêdemêxebatpêşdikeve. Hekezext û zorêdewletanzêde dibe wêçaxêxebatazimanjîwekerêxistinêîlegal, biveşartîdidome. Lê,bi her duşert û mercan de jîxebatazimanxwe dide der, her berdewam dibe.<br /> <br /> <strong>-Jibokuxebatazimanpeşve biçe divêçiwere kirin?</strong><br /> Bipêşketinazimande em çifêm dikin. Berêli ser vê yek3e em li hevbikin. Axaftinabizimanêdayikê. Nivîsin û xwendinaberfirehî ya bizimanêdayikê. Perwerdehiyabizimanêdayikê û fikirînabizimanêdayikê û hwd. Jibopêşvebirinaziman ev çendxalantênbîramirov. Wexta em bixwazinvanxalanpêkbînindivê em bibin xwediyêzanînêneteweyî. Evzanîn pir girîng e. Destpêk e. Xebatekeîradîdixwaze. Jiberkupergalektune ye. Dibistantuneye. Lêxwendin û nivîsîndidestê me de ye. Serî de pêşengên gel, piştrehemûrewşenbîr û xwendekaran û jin û cîvananbivêzanebûnêbiîradeyekexurtgiranîbidinxebatazimanê. Piştresazîbûnmuhîm e. Xwestekakesan û avakirinasaziyanhevudi temam dike. Wêçaxêpêşiyapêşvebirinazimanvedibe.<br /> <br /> <strong>-Saziyênziman û saziyenKurd, dixebatênxwe ya rojane de,derbarêziman de erênî an neynînirxandinênweçi ne?</strong><br /> Saziyênzimanwekeenstîtû, akademî, Komele û hwd. nêzî 15-16 salingelekxebatêngiringderxistinholê. Ferheng amade kirin, pirtûkanderxistin. Rojname, kovar bênavberamade kirn. Her wihatelevîzyonjiboberfireh buna zimanperwirekebêhempa anî cî. Van xebatanhêjîdidome. Vana giştjialiyêerênîpêşketinin.<br /> Tiştêneynîjîêvinkuvanxebatan pir zuqut bun. Ligelpêşketina siyasî û civakî de lawaz man. Demazext û zorê de bihêsanîbelavbûvanxebatan. Mînakurewşa siyasî baş be xebatazimanpêşdikeve, rewşa siyasî ne baş be xebatazimankêm dibe. Divêpêşvebirinazimanewqasgirêdayiyarewşa siyasî û demînebuya. Mixabin ev dusale li bakurêvêrastîhatiyepêş me.<br /> Divêjirewşadawîngelekdersanjêderxînin. Gere sîyasetmedar û pêşengêncîvakêzêdetirKurdî û Kurdewarbifikirin.Wekegotinên Celadet Bedirxan “Zimanşertêheyînê ya pêşîne”<br /> <br /> <strong>-Jibopîrozbahiye 15 GulanêrojacejnazimanêKurdîçibernamewehene?</strong><br /> Weke her sal bipêşengî û amadehiyasaziyênzimananîsaljîheftiyekcejnazimanêKurdîtêpîroz kirin. Saziyênçandî, perwerdehiyê û zimanbipartiyên siyasî û saziyênsivîlbihevrevêhefte hin bernameyan li dar dixin. Bivanbernameyan ve dixwazinkubalêbikşînin li ser xebatazimanê. Û dixwazinku gel zimanêxwehezbike, bizimanêxwe ve rûmedar be. Qedr û qîmetêzimanêxwebizane. Wateya cejnê jî xwe ev e.<br /> <br /> <strong>-Wekî saziya Lêkolînên Ziman û Çanda Mezopotamyayê(MED DER) ji bo ziman çi banga we hene?</strong><br /> Banga me ev e ku, her gel bira bizimanênxwe ve şanaz bin. Zimanêxwehezbikin. Hekezimanekdi bin zext û zorê de bimînewêçaxêcîvakgiştdi bin xetereyekede dimine. Deruniyêcîvakêxera dibe. Azadiyazimananazadiya fikrî ye, rihêmirovatiyê ye. JibervêgelêKurddivêzêdetirzimanêxwehezbike, zimanêxwe re xwedîderkeve.<br /> <br /> <strong>-Belêmamoste, em gihîştindawiyahevpeyvinaxwe, wekîpeyvadawî hun çidibêjin?</strong><br /> Hekemijarziman be dawiyapeyvênaye. Lê gere jibohilbijartinêjî hin tiştanbibêjin. Jiberkuazadiyazimanbixwejî siyaseteke. Dijîfaşîzmê û nijadperestiyêdihilbijartina 24 Hezîranê de hekegelanbi ser bikevewêçaxêpêşiyaperwerdehiyabizimanêdayikêjîdêvebe. Pêşketinademokrasiyêazadiyazimananjîbixwe re bîne. Xwedîderketinaîradeyasiyasetademokratîkhemandemê de xwedîderketinazimanê ye jî, dibêjimwekepeyyvêndawiyê.<br /> <br /> -Em wekîmalpera Otekilerin Gundemi ji bo peyvina we gelek spas dikin.<br /> <br /> Nezîk buna ya ziman û sekna we ra ji pîroz dikin û serkeftin ji kedkarên çapemenîya azad ra...