Kosta Rika'nın önemli komünistlerinden Carmen Lyra

Kosta Rikalı Öğretmen, Gazeteci, Yazar Carmen Lyra 15 Ocak 1887’de doğdu.

Takma adı Carmen Isabel olan María Isabel Carvajal Quesada 15 Ocak 1887’de Kosta Rika’da doğdu, 14 Mayıs 1949’da Meksika’da öldü. Kosta Rikalı bir yazar, eğitimci ve politikacıydı. Ülkesinin en sevilen ve önemli yazarlarından biri olarak kabul edilir. Kosta Rika’da gerçekçi tarih akımının kurucusu olarak tanınır. En ünlü eseri, 1920 yılında yayımlanan, Kosta Rika edebiyatının en önemli edebi eserlerinden olan ‘Teyzem Panchita’nın Masalları’ dizisidir. Ayrıca tiyatro oyunları, siyasi makaleler ve romanlar yazdı. İyi bir eğitimen ve öğretmendi yeni öğretim yöntemlerinin uygulandığı ve ülkedeki okul öncesi eğitimin ilk merkezi olan Normal Montessoriana Okulunu kurdu ve yönetti. Ülkedeki ilkokul kantinlerini o yarattı, çocuk kütüphanesi sistemi için temel taşı koydu ve ülke tarihi üzerine ilk toplumsal metinleri yazdı.

Kosta Rika’daki önemli tarihsel ve siyasi olaylar sırasında halkın talepleri ile dayanışma içinde değişik sosyal ve politik faaliyetlerde bulunan politik bir savaşçı ve komünist önderdi. Kadınların, mülksüzlerin hakları için mücadele etti, ucuz evler ve öğretmen örgütleri hakkında yasa önerilerinde bulundu.

ANARŞİZMDEN MARKSİZM’E UZANAN YOL

Carmen, Kosta Rika Komünist Partisi’nde (PCCR) önemli bir figürdü, yazar ve gazeteci olduğu gibi öğretmenleri de temsil etmekteydi. 1931’de PCCR’in kuruluşuna katkı sundu. Lyra, Marksizm-Leninizm’le tanışmadan 1910’ların anarşist hareketinin içinde yer aldı. Okul öncesi eğitiminde vasıflı hale gelmek için burs alarak gittiği Avrupa’da, 1920’lerde, Marx ve Engels’in Komünist Manifestosu’nun fikirlerini tanıdı. PCCR’ye katılmadan önce, Joaquín García Monge ile birlikte 1929’da İşçiler, Köylüler ve Entelektüel İttifak Partisi’nin kuruluşunda yer aldı. Bu örgüt, PCCR’ye yol açmak için iki yıl sonra feshedildi.

1931’de Lyra ve entelektüel arkadaşları PCCR’ye katıldı. Parti yayın organı olan Weekly Work’ta çalıştı. Ayrıca Diario de Costa Rica, La Hora ve La Tribuna dergileri için yazdı. 1943’te merkez komiteye protokol sekreteri olarak atandı. Luisa González ile birlikte Birleşik Çalışan Kadınlar Sendikası’nı kurdu ve Kosta Rika öğretmenlerinin örgütlenmesini önerdi. Ulusal Çocuk Komitesi’nin oluşturulmasına, erkekler ve kadınlar için eşit ücret ve kadınlara oy hakkı mücadelesine katıldı. 1948 İç Savaşı’nda Calderon-Komünist İttifakı yenildi ve Lyra ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Meksika’ya gitti. Geri dönme talebi komünist olduğu gerekçesiyle reddedildi. 1949’da Meksika’da öldü.