<div class="article-content"><br /> <div class="right"><br /> <br /> <strong><em><u>öngöz, Gökova, 10 Ağustos 2018</u></em></strong><br /> <br /> Sabah vakti denizde, bir koyun ilahi sessizliğinde <strong>Nâzım Hikmet</strong>'in sesi:<br /> <br /> <em>İşte geldik gidiyoruz<br /> hoşça kal kardeşim deniz<br /> biraz çakılından aldık<br /> biraz da masmavi tuzundan<br /> sonsuzluğundan da biraz<br /> ışığından da birazcık<br /> birazcık da kederinden<br /> bir şeyler anlattın bize<br /> denizliğin kaderinden<br /> biraz daha umutluyuz<br /> biraz daha adam olduk<br /> işte geldik gidiyoruz<br /> hoşça kal kardeşim deniz</em><br /> <br /> Bana gelince...<br /> Ne kadar umutluyum, bilemiyorum.<br /> <a class="fancyBox" href="http://t24.com.tr/files/20180821191305_9781612190037.jpeg"><img class="to-left" src="http://t24.com.tr/files/20180821191305_9781612190037.jpeg" alt="" /></a>Elimde bir kitap dünyanın ve Türkiye'nin, demokrasi ve faşizmin hallerini düşünüyorum.<br /> Okuduklarım iç açıcı değil.<br /> Dünya kötüye gidiyor!<br /> Filozof <strong>Slavoj Zizek</strong>, '<strong>eski</strong>'nin öldüğünü, '<strong>yeni</strong>'nin henüz doğmadığını söylüyor.<br /> O <strong>yeni </strong>olacak?..<br /> Galiba kafası biraz karışık, benimkini de karıştırıyor, o kadar çok yan yollara sapıyor ki...<br /> Nisan ayında New York'ta satın aldığım yeni kitabında, dünyanın Birinci ve İkinci'den sonra şimdi de <strong>Üçüncü Dünya Savaşı</strong>'na gidebileceğini belirtiyor. <strong>Küresel kapitalizm</strong>'in güç merkezlerini şöyle sıralıyor:<br /> <br /> <em>Neo-liberal kapitalizmi temsilen <strong>ABD</strong>.</em><br /> <em>Refah devletinden ne kaldıysa onu temsilen <strong>Avrupa</strong>. </em><br /> <em>Asya değerleri kapitalizmini ya da </em> <em>otoriter kapitalizmi temsilen <strong>Çin</strong>.</em><br /> <em>Popülist kapitalizmi temsilen <strong>Latin Amerika</strong>.</em><br /> <br /> Zizek, eski (ABD) ve yeni süper güçlerin (Çin ve Rusya) birbirlerini küçük <strong>taşeron devletler</strong> aracılığıyla dünyanın değişik yerlerinde test ettiklerini, bu açıdan Birinci Dünya Savaşı öncesindeki <strong>Balkanlar</strong>'ın yerini günümüzde <strong>Ortadoğu</strong>'nun aldığını söylüyor.<br /> Dünyada Birinci Dünya Savaşı öncesinde benzer bir durum yaşandığına dikkati çekerken, o zamanlarda olduğu gibi, bugün de böyle bir dünya savaşının çıkabileceğine ihtimal verilmediğine değiniyor ve bunu çok tehlikeli buluyor:<br /> <br /> <em>Biz inanmasak da, <strong>Üçüncü Dünya Savaşı tehlikesi</strong> var, en ummadık zamanda patlayabilir.<br /> Böyle bir tehlikeyi büyük medya </em> <em>görmezlikten gelse de, kapalı kapılar arkasında bunun hazırlıklar var.<br /> Bir Üçüncü Dünya Savaşı senaryosu on yılı aşkın süredir <strong>Pentagon</strong>'un gündeminde; hatta Rusya'ya karşı operasyonal düzeyde bir askeri harekat bile düşünülüyor.</em><br /> <br /> <img src="http://media-cdn.t24.com.tr/media/library/2018/08/ucuncu-dunya-savasi-hc_898006071.jpg" alt="" data-id="280367" /><br /> <blockquote class="to-left">Kapitalizmi gerçekten değiştirmek için, demokrasinin işleyişini de değiştirmemiz lazım<br /> <div class="share-article small"><a class="facebook-share-article" href="http://t24.com.tr/yazarlar/hasan-cemal/iste-geldik-gidiyoruz-ama,20291?utm_medium=social&utm_content=sharebutton" data-text="Kapitalizmi gerçekten değiştirmek için, demokrasinin işleyişini de değiştirmemiz lazım">Paylaş</a><a class="twitter-share-article" href="http://twitter.com/intent/tweet?url=http://t24.com.tr/yazarlar/hasan-cemal/iste-geldik-gidiyoruz-ama,20291?utm_medium=social&utm_content=sharebutton&utm_source=facebook&text=Kapitalizmi%20ger%C3%A7ekten%20de%C4%9Fi%C5%9Ftirmek%20i%C3%A7in,%20demokrasinin%20i%C5%9Fleyi%C5%9Fini%20de%20de%C4%9Fi%C5%9Ftirmemiz%20laz%C4%B1m&via=t24comtr">Paylaş</a></div></blockquote><br /> Kitapta, dünyanın çok tehlikeli bir dünya olmaya başladığına dair bölümler ürkütücü... Dünyada demokrasinin halleri ve geleceği kitapta geniş yer tutuyor. Bu konuda Nobel İktisat Ödüllü <strong>Joseph Stiglitz</strong>'in şu satırlarına rastlıyorum:<br /> <br /> <em>Eğer ekonomide oyunu </em><em>yeniden kuralına göre oynamaya </em><em>başlarsak, geçen yüzyılın </em><em>ortalarında <strong>orta sınıf </strong></em><em>toplumlarını karakterize eden </em><em>hızlı ve paylaşımcı ekonomik </em><em>büyümeyi eskiden olduğu gibi yine </em><em>yakalayabiliriz.<br /> Bugün karşı </em><em>karşıya olduğumuz sorun, </em><strong><em>sermaye </em></strong><em>ile ilgili değil, bu </em><em>yüzyılın sorunu '<strong>demokrasi</strong>'dir.</em><br /> <br /> Zizek, Stiglitz'e bir noktada hak veriyor:<br /> <br /> <em>Kapitalizmi gerçekten değiştirmek için, demokrasinin işleyişini de değiştirmemiz lazım.</em><br /> <br /> Zizek, kitabının bir yerinde yaptığı uzun bir alıntıyla, evrensel ilerlemenin <strong>Batı tipi sosyalizm veya kapitalizm ve demokrasi </strong>ile mümkün olacağına dair o düşüncenin eski çekiciliğini 21. Yüzyıl'da artık kaybettiğine işaret ediyor. Yaptığı alıntıda şu cümleler dikkati çekiyor:<br /> <br /> <em>Kökleri 19. Yüzyıl'a uzanan ve Batı tipi sosyalizm, kapitalizm ve sosyalizm gibi evrensel ideoloji ve tekniklerin ilanihaye büyüme ve istikrar sağlayacağına ilişkin varsayımların fazla geçerliği yok artık...</em><br /> <em>Ahlaki ve entelektüel olduğu kadar, siyasal ve çevresel de olan bugünkü küresel kriz, bizim siyaset ve ekonomide Batı fikirlerine olan bağlılığımızı sorgular hale getirmiştir. </em><br /> <em>İster o felaket Irak ve Afganistan savaşları ya da Libya'ya askeri müdahale... </em><br /> <em>İster 2008 finans krizi... </em><br /> <em>İster Avrupa'da patlayan, çözümsüz gibi duran ve yaşlı kıtada aşırı sağ partilere iktidar yolunu açan işsizlik... </em><br /> <em>İster çözülemeyen Avro sorunu...</em><br /> <em>İster Avrupa ve Amerika'daki son derece sinsi gelir eşitsizlikleriyle büyük sermayenin demokratik süreçleri kirlettiğine dair güçlü inanç... </em><br /> <em>İster gittikçe saçmalayan, işlevini yitirmeye başlayan Amerikan siyasal sistemi...</em><br /> <em>İster Edward Snowden'ın (Amerikan) Ulusal Güvenlik Ajansı'yla ilgili ifşaatları...</em><br /> <em>Ya da ister geleceğe ilişkin güvenlerini yitiren genç insanlar...</em><br /> <em>İşte bütün bunlar, Batı'nın yalnız ahlaki üstünlüğünü ciddi olarak aşındırmakla kalmadı, aynı zamanda entelektüel hegemonyasını da zayıflattı.</em><br /> <em>Bu da, Batılı hayat tarzının en iyisi olduğuna dair güvence, dünyanın geri kalan kısımlarında eski geçerliğini kaybetti.</em><br /> <em>Batı tipi modernleşme artık 'normal' kabul edilmiyor. </em><br /> <em>Avrupalılar 19. ve 20. yüzyıllarda kendi özel tarihsel koşullarında kendi modernleşmelerini gerçekleştirdi. Diğerleri de o zamanlardan beri bu modernleşme modelini şu ya da bu ölçüde bir başarıyla taklit ettiler.<br /> Ama şunu not etmeliyim: </em><br /> <em>Devlet, toplum, ekonomi ve güzel hayata açılan <strong>başka yollar</strong> her</em> <em>zaman vardı, bugün de var.</em><br /> <blockquote class="to-left">Küresel kapitalizmin bugün artık eşitlik, temel haklar, refah devleti gibi Batılı kültürel değerlere ihtiyacı yok<br /> <div class="share-article small"><a class="facebook-share-article" href="http://t24.com.tr/yazarlar/hasan-cemal/iste-geldik-gidiyoruz-ama,20291?utm_medium=social&utm_content=sharebutton" data-text="Küresel kapitalizmin bugün artık eşitlik, temel haklar, refah devleti gibi Batılı kültürel değerlere ihtiyacı yok">Paylaş</a><a class="twitter-share-article" href="http://twitter.com/intent/tweet?url=http://t24.com.tr/yazarlar/hasan-cemal/iste-geldik-gidiyoruz-ama,20291?utm_medium=social&utm_content=sharebutton&utm_source=facebook&text=K%C3%BCresel%20kapitalizmin%20bug%C3%BCn%20art%C4%B1k%20e%C5%9Fitlik,%20temel%20haklar,%20refah%20devleti%20gibi%20Bat%C4%B1l%C4%B1%20k%C3%BClt%C3%BCrel%20de%C4%9Ferlere%20ihtiyac%C4%B1%20yok&via=t24comtr">Paylaş</a></div></blockquote><br /> Zizek, daha da ayrıntılı olan bu uzun alıntı sonrasında şu yargıya varmış:<br /> <br /> <em>Batı uygarlığının küresel bir model olarak başarısızlığını ve sömürgelikten kurtulmuş ulusların bu modeli uygulamaktaki başarısızlıklarını kabullenmek zorundayız.</em><br /> <br /> Zizek, küresel kapitalizmin bugün artık ille de <strong>Batı değerleri</strong> ile değil, <strong>Asya değerleri</strong> ile de tıkır tıkır işlediğini yazıyor. Şu satırları ilginç:<br /> <br /> <em>Küresel kapitalizmin bugün artık eşitlik, temel haklar, refah devleti gibi Batılı kültürel değerlere ihtiyacı yok çarklarını döndürmek için. Bunun için ona, otoriter 'alternatif modernleşme' de yetiyor.</em><br /> <br /> Bu açıdan kitapta en çok <strong>Çin modeli</strong> öne çıkıyor. Zizek, <strong>solun çıkmazı </strong>diye bir bölüm de ayırmış kitabında:<br /> <br /> <em>Bugün solun en büyük problemi şu: 'Gerçek sosyalizm'le, refah devleti sosyal demokrasisinin çöküşü sonrasında ne yapacağını, toplumu yeniden nasıl organize edeceğine dair ciddi bir vizyondan yoksun kalmış durumda sol...</em><br /> <br /> Zizek, günümüzde Yunanistan'dan Fransa'ya kadar <strong>radikal solun kalıntıları </strong>içinden yeni bir siyasal çizginin belirginleşmeye başladığına işaret ediyor ve bu <strong>yeni </strong>çizginin adını koyuyor:<br /> <br /> <strong><em>Güleryüzlü küresel kapitalizm çabalarına karşı milliyetçiliğin yeniden keşfi.</em></strong><br /> <strong><em>Fransa'daki Marine le Pen gibi göçmen düşmanı sağcı popülistlere karşı solcu popülizm.</em></strong><br /> <strong><em>Bu yeni solcu popülizm, eski tip işçi sınıfı anti-kapitalizminin ötesine geçerek, çevreden feminizme, bir işe sahip olma hakkından parasız eğitim ve sağlık hizmetine kadar, İspanya'daki Podemos</em> <em>hareketi gibi bir çizgide yol almak istiyor.</em></strong><br /> <br /> Zizek, Avrupa'daki göçmen düşmanı sağcı-popülist yeni hareketle gündeme gelen <strong>yeni faşizm </strong>tehlikesine dikkati çekiyor; bu açıdan Polonya ve Macaristan örneklerini veriyor. Avrupa'da yaygınlaşmakta olan <strong>yeni faşizm</strong> akımında Müslümanların <strong>yeni Yahudiler </strong>olarak görüldüğüne de işaret ediyor.<br /> Rahatsız edici bir nokta da şu:<br /> Kafası epeyce karışık, ne istediğini tam bilemeyen <strong>Avrupa</strong>'nın her geçen gün <strong>yeni faşizm </strong>tehlikesine doğru kaydığının altını çiziyor.<br /> Zizek kitabının sonunda, Donald Trump'ın Amerika'da başkan seçildiği 2016 seçimlerini <strong>liberal demokrasinin nihai yenilgisi</strong>olarak niteliyor, Avrupa için de şunu yazıyor:<br /> <br /> <em>Amerika'yla Rusya arasında sıkışmış bir Avrupa ya kendini yeniden keşfedecek ya da batacak!</em><br /> <blockquote class="to-left">Avrupa'nın<br /> işi bitti, dünyamız çökertildi...<br /> <div class="share-article small"><a class="facebook-share-article" href="http://t24.com.tr/yazarlar/hasan-cemal/iste-geldik-gidiyoruz-ama,20291?utm_medium=social&utm_content=sharebutton" data-text="Avrupa'nınişi bitti, dünyamız çökertildi...">Paylaş</a><a class="twitter-share-article" href="http://twitter.com/intent/tweet?url=http://t24.com.tr/yazarlar/hasan-cemal/iste-geldik-gidiyoruz-ama,20291?utm_medium=social&utm_content=sharebutton&utm_source=facebook&text=Avrupa%27n%C4%B1ni%C5%9Fi%20bitti,%20d%C3%BCnyam%C4%B1z%20%C3%A7%C3%B6kertildi...&via=t24comtr">Paylaş</a></div></blockquote><br /> Zizek'in bu cümlesini okuyunca <strong>Stefan Zweig</strong>'ı anımsıyorum. Paris'in <strong>Hitler orduları</strong> tarafından 1940'da işgal edildiğinde günlüğüne şu notu düşer:<br /> <br /> <em>Eyfel Kulesinde gamalı haçlı bayraklar!<br /> Hayat artık yaşanmaya değmiyor.<br /> Neredeyse 59 yaşındayım.</em><br /> <em>Önümdeki yıllar korkunç olacak. Bu aşağılanmalara neden katlanayım ki?<br /> Bitti.<br /> <strong>Avrupa'nın işi bitti.</strong><br /> Dünyamız çökertildi.<br /> İşte şimdi tam anlamıyla vatansızız.</em><br /> <br /> Bundan sonra Zweig'ın intiharı gelir.<br /> Zizek'in kitabını mavi yolculukta, Löngöz koylarında bitirdikten sonra kendi kendime düşündüm.<br /> Avrupa bu kez de <strong>yeni faşizm</strong>'in pençesine düşebilir mi?..<br /> Bilemiyorum.<br /> Ama filozof Zizek öyle bir dünya çiziyor ki, her şey o kadar umutsuz ki; iyisi mi, bu dünyayı bırakıp bir an önce bir başka diyara göçüp gitmek geliyor insanın içinden...<br /> <br /> </div><br /> </div><br /> <div id="nlastdiv" align="center"></div><br /> <div class="article-tags"><br /> <div>ETİKETLER</div><br /> </div>