Sebze halinde kadın işçi olmak: Taciz, düşük ücret, fazla mesai

MERSİN - Güvencesiz, ağır çalışma koşullarının yanı sıra taciz ve cinsiyetçi söylemlere maruz kalan Mersin Toptancı ve Sebze Meyve Hali’nde çalışan kadınlar, tüm zorluklara karşı dayanışmanın yarattığı güce dikkat çekti. 

Türkiye'nin en çok sebze ve meyve üretim bölgelerinden biri olan Mersin Toptancı ve Sebze Meyve Hali’nin paketleme bölümünde çalışan kadınlar, uzun çalışma saatlerine rağmen emeklerinin karşılığını alamıyor. Kadınlar, güvencesiz ve ağır çalışma koşullarının yanı sıra taciz ve cinsiyetçi söylemlere de maruz kalıyor. Sabah saat 07.00’dan akşam saat 17.00’a kadar çalışan kadınlar, 210 ila 230 arasında değişen ücretler alıyor. Kimi günler saat 20.00 ve 21.00’a kadar yaptıkları mesai ücretleri ise verilmiyor. 

TEK BAŞINA EV GEÇİNDİRİYOR

Van’da 23 Ekim 2011 tarihinde yaşanan depremden sonra Mersin’e göç eden ve ekonomik sıkıntılardan dolayı geri dönemeyen Piroz Görgülü, 5 yıldır halde çalışıyor. Eşi kalp hastası olduğu için 16 yaşındaki kızıyla sarımsak paketle bölümünde çalışarak evi geçindirdiklerini söyleyen Görgülü, “6 çocuğum var, kızımla birlikte evi geçindirmek zorundayız. Okul masrafları çok pahalı olduğu için okula gönderemedim, kiracıyım evi geçindirmek zorundayız. Çalışma şartları çok ağır, migren hastasıyım güneşin altında zorlanıyorum. Günlük 200 TL alıyoruz, her gün yok zaten haftada 2 gün geliyoruz. Aldığımız parayla ancak kira, elektrik ve su faturasını ödeyebiliyoruz. Yeri geliyor mutfak malzemelerimizi alamıyoruz” diye belirtti.

SOSYAL GÜVENCE YOK 

13 yaşından beri halin sebze ve meyve paketleme bölümünde çalışan Bahar Adıgüzel, sabah saat 07.00’da işe başladıklarını ancak çoğu kez mesainin bitiş saatinin belli olmadığını söyledi. Şuan 28 yaşında olan Adıgüzel, bir aydır ayağındaki alçıyla çalıştığını ifade etti. Adıgüzel, “Giriş saatimiz belli, çıkış saatimiz belli değil. TIR ne zaman dolarsa. Ayağım bu durumda ama çalışmak zorundayım. Sabit maaşımız 230 TL. Hak ettiğimiz parayı almıyoruz. Mesaide saat başı 20 TL verilmesi gerekirken ücretlerimiz verilmiyor. Sigorta desen yok, başımıza bir şey gelse hastaneye gidecek güvencemiz yok. Kışın soğuktan ellerimiz tutmuyor, çalışamıyoruz. Yemek molası bile yok doğru düzgün, yediğin gibi iş başı tekrardan” şeklinde çalışma koşullarını özetledi.

CİNSEL TACİZ 

Adıgüzel, halde kadın olmanın zorluklarını şöyle anlattı: “Halde kadın olarak çalışmak ayrı zor. TIR şoförleri kadınlara laf atıyor. Burada kısa kollu tişört dahi giyemiyoruz, erkekler sürekli laf atıyor, kötü bakışlara maruz kalıyoruz. Dükkanın önünden defalarca geçenlere şahit oluyoruz, sırf kadınlara bakmak için. Maalesef bu tür şeylere maruz kalıyoruz. Kadın olarak kendimizi her alanda korumak zorundayız.” 

KOLLARINDA SİNİR SIKIŞMASI OLUŞTU 

1990’lı yıllarda ekonomik sıkıntılardan dolayı Batman’dan Mersin’e göç eden Neriman Çiçek ise, 17 yıldır çalıştığını söyledi. Çalışma koşullarına değinen Çiçek, “Yeri geliyor gece yarsısına kadar çalışmak zorunda kalıyoruz. Mesai ücreti ise çok düşük. Sabah ağrılarından ölsen de gelmek zorundasın. Kamyonun dolması gerekiyor. Kışın yağmur çamur içinde yazın ise sıcaktan ter içindeyiz. Buna rağmen bir sosyal güvencemiz yok.  Çok çalışmaktan kollarımda sinir sıkışması oluştu” dedi. 

DAYANIŞMA GÜÇLENDİRİYOR

Halde çalışan kadınlar arasında bir dayanışmanın da olduğunu ifade eden Çiçek, “Sabahları halin yolunda yürürken birçok kez tacize maruz kaldım. Birçok kadının da defalarca burada tacize uğradığını duydum. Bu tarz durumlar olduğunda tüm kadınlar birlik oluyoruz, birbirimizi tanımasak bile birbirimize sahip çıkıyoruz. Yevmiyemiz daha önce 170 TL’ydi kadınların eylemi sonucunda 210 TL’ye çıkardılar” dedi. 

MESAİ EVDE DEVAM EDİYOR 

4 çocuk annesi Zeliş Elmastaş ise, şunları söyledi: “12 yaşından beri tarla, hal ve bahçelerde çalışıyorum. Çok yoruluyoruz. Buradan çıktıktan sonra ayrıca ev işlerini de yapıyorum. Çamaşır, bulaşık, yemek yapmak durumundayım. Aldığımız yevmiye günlük 210 TL. Tarsus’tan buraya geliyorum. Günlük verdiğim yol parası gidiş- geliş 34 TL. Aldığının yarısı yola gidiyor. Hakkımız bu değil ama mecbur olduğumuz için çalışmak zorundayız. Yevmiyemiz en azından 250 TL olsa geçim sağlanır bir şekilde. Yol paramızı kendi cebimizden vermek zorunda kalıyoruz. Normalde çocuklarıma annem bakıyor, bazen annem hasta olduğunda 2 çocuğumu kendimle hale getirmek zorunda kalıyorum, bırakacak kimsem yok.”

MA / Mukadder Akyol