HAKKARİ - İktidarın savaşı sürdürdüğü Federe Kürdistan Bölgesi’nin sınır hattında bulunan Hakkari’de, 2022 yılının ilk 8 ayında 182 esnaf kepenk kapattı. MA'nın haberine göre; AKP-MHP iktidarının KDP’nin ortaklığında Federe Kürdistan Bölgesi’ne yönelik 17 Nisan’da başlattığı kapsamlı savaş, sınır hattında bulunan Hakkari’de ekonomik krizi derinleştiriyor. Savaş bölgesinin her 10 kilometresinde kurulan üs bölgeleri ve sınır ticaretinin bitirilme noktasına getirilmesi nedeniyle kırsal bölgelerde yaşayan halk göçe zorlanıyor. İktidarın yürüttüğü savaş, esnafın kepenk kapatmasına neden oluyor. Kentin nüfusu 2018 yılında 286 bin 470 kişi iken, 2021 yılında 278 bin 218’a düştü. 8 bin 252 kişi işsizlik ve kısıtlı imkanlar nedeniyle kentten ayrılmak zorunda kaldı. Esnaf, kriz nedeniyle bankalardan aldığı borçlarla boğuşurken, borçlarını ödeyemeyenler ise kepenk kapatmak zorunda kalıyor. KENT EKONOMİSİ BİTTİ Hakkari Esnaf ve Sanatkarlar Odası Birlik Başkanlığı’nın (HESOB) 2022 yılı verilerine göre, son 8 ay içerisinde odada kaydı bulunan 182 esnaf iflasını bildirerek, kepenk kapattı. HESOB Başkanı Muharrem Tekin, bölgede yaşanan ekonomik kriz ve yarattığı tahribatı değerlendirdi. Hakkari’nin iki ülkeye sınır olması nedeniyle ticaret potansiyeli çok yüksek bir kent olduğunu belirten Tekin, kentin en zengin iller arasında olması gerekirken, ülkenin en yoksul kenti konumuna geldiğine dikkat çekti. Esnafın yüzde 90’ının koronavirüs salgını sürecinde bankalardan kredi çektiğini söyleyen Tekin, esnafın borç batağına girdiğini ve kepenk kapatmak zorunda kaldığını belirtti. Tekin, “Kentteki ekonomi 2016 yılından bu yana kamu yatırımları ve memur maaşlarına dayalı bir döngü içerisine girdi” dedi. SINIR KAPILARINDA KOTA UYGULAMASI Kentin iki ülkeye sınır olmasına rağmen sınır kapılarında yurttaşların ticaret yapmalarının kısıtlandığını belirten Tekin, İran'a açılan Esendere Sınır Kapısı’nın A kategorisinde olmasına rağmen uygulanan kota nedeniyle halkın bundan faydalanmadığını anlattı. Tekin, “Yine Irak’a açılan Çukurca Üzümlü Sınır Kapısı’nın ticarete herhangi bir işlevi yok ve insanların sadece günübirlik geçişleri için kullandığı bir kapı. Ama geçişler de sadece günün belirli saatlerinde yapılıyor. Federe Kürdistan Bölgesi’ne giden bir yolcu mesai saatlerine yetişmezse, tekrar diğer gün mesai saatlerinde kadar bulunduğu ülkede kalmak zorunda kalıyor” diye konuştu. SINIR KAPILARININ KAPATILMASININ ETKİLERİ Bölgede 2011 yılından bu yana kentin Derecik ilçesinde açılması planlanan ve 11 yıldır açılmayan Umurlu Sınır Kapısı’nın açılması için girişimlerde bulunduklarını ifade eden Tekin, “Umurlu Sınır Kapısı maalesef 11 yıldır resmi olarak açık olmasına rağmen fiili olarak bugüne kadar hala faal değil. Her iki ülke arasında bulunan köyler bir ses mesafesi kadar yakın ama buna rağmen sınırın öte tarafındaki köye gidebilmemiz için 16 saat boyunca yol kat etmek zorunda kalıyoruz. Bu uygulamalarla halka resmen bir eziyet çektiriliyor” ifadelerini kullandı. 10 BİN İMZA TOPLANDI Derecik ve Şemdinli halkının yaşadığı mağduriyetin giderilmesi ve sınır kapısının açılması için bölge halkı ve sivil toplum örgütleriyle birlikte bir çalışma başlattıklarını aktaran Tekin, halkın taleplerinin karşılanması için basın açıklamasıyla birlikte bir imza kampanyası başlattıklarını dile getirdi. Tekin, kampanyaya dair şunları söyledi: “Kampanya ile birlikte 10 bin üzerinde ıslak imza topladık. Bizler bu çalışmayı yaparken, toplanan bu imzaları hem Türkiye hem de Kürdistan bölgesindeki yönetime bildireceğiz. Sınır kapılarının kapalı olmasının tek nedenine bize ‘güvenlik’ olarak bildirdiler. Biz bu durumu kabul etmiyoruz.” YURTTAŞLAR KEPENK KAPATIYOR Hakkari’nin tarım ve hayvancılık kenti olduğunu söyleyen Tekin, uygulanan yasaklar nedeniyle halkın hayvancılığa yönelemediğini belirtti. Hakkari’de 2016 yılından bu yana ekonomik krizin giderek derinleştiğini ifade eden Tekin, yaşanan krizin salgın sürecinden sonra daha çok hissedildiğini vurguladı. Tekin, sözlerini şöyle sürdürdü: “2016 yılından 2020 yılına kadar odamıza bağlı esnaf sayısında düşüşler az iken, 2022 yılın ilk 8 ayında kent genelinde 182 işletmemiz kepenk kapatmış durumda. Bu sadece esnaf ve sanatkarlar odasına bağlı resmi rakamlar. Resmi rakamların yanı sıra odaya kayıtlı olmayan ve kepenk kapatan esnaf sayısı resmi verilerin iki katıdır.” SAVAŞ POLİTİKALARI Hakkari’ye özel bir politikanın uygulandığını ifade eden Tekin, Kapıkule Sınır Kapısı’nda Edirne ile Bulgaristan arasındaki geçişler kimlik ile sağlanırken, Hakkari'ye baktıklarında sınır kapılarının neredeyse işlevsiz hale getirildiğini söyledi. Hakkari'nin sınır olduğu bölgelerin tamamında bir savaş ortamı olduğuna dikkat çeken Tekin, “Sınır kapılarının ticarete kısıtlı olmasından kaynaklı, bölge halkı karşı ülkedeki akrabalarıyla ‘kaçak sınır ticareti’ yapmak zorunda kalıyor. Bu nedenle her yıl maalesef gençlerimiz sınır hatlarında yaşamını yitiriyor. Sadece bu yıl içerisinde Derecik ilçemizde 2 gencimiz yaşamını yitirdi. İşsizliğin ve geçim sıkıntılarının asıl kaynaklandığı neden ise savaş politikalarıdır. Bölgede çatışma ortamının son bulmasıyla ülkenin refah düzeyinin artacağına ve ekonomik olarak da bölge halkına katkısı olacağına inanıyoruz” dedi. MA / Mazlum Engindeniz