İSTANBUL - İstanbul Bahçelievler’de bir binanın duvarında asılı duran HADEP’in 1999 yılına ait seçim afişi, 23 yıldır kar, yağmur, rüzgar ve güneşe rağmen olduğu gibi duruyor. İstanbul’un Bahçelievler ilçesi Şirinevler Mahallesi’nde bir binanın duvarında, 1999 yılından asılmış Halkın Demokrasi Partisi’ne (HADEP) ait aday tanıtım afişi; kara, yağmura, rüzgar ve güneşe rağmen olduğu gibi duruyor. 11 Mayıs 1994 yılında kurulan ve Kürt siyasi tarihinde uzun yıllara damga vuran HADEP’in 1999 yılına ait afişinde dönemin İstanbul 1.Bölge adayı Bahattin Günel, 2. Bölge Adayı Mehmet Satan, 3. Bölge adayı Pervin Buldan’ın resimleri bulunuyor. Mehmet Satan ve Bahattin Günel, bugün aktif siyasette yer almazken, Pervin Buldan Halkların Demokratik Partisi (HDP) Eş Genel Başkanlığı görevini yürütüyor. HADEP AFİŞİNDEKİ ADAYLAR Şirinevler Mahallesi’nde, bir binanın duvarına yapışık seçim afişinde adı bulunan Bahattin Günel, 1999 yılında aday olarak gösterildiğinde Ankara Güdül Kapalı Cezaevinde tutuklu bulunuyordu. Aynı zamanda Halkın Emek Partis’nin (HEP) kurucu üyesi ve 1993’te kurulan Demokrasi Partisi (DEP) Genel Başkanlığı da yapan Günel, 99’da HADEP Genel Sekreter ve Genel Başkanlığını yaptı. 13yıl boyunca aktif siyaset sürdüren Günel, PKK Lideri Abdullah Öcalan'ın yakalanmasına dair protesto eylemlerine katılması ve HADEP kongresinde Türk bayrağının indirilmesi ile ilgili “Bayrak davası” olarak bilinen dava nedeniyle 4,5 yıl cezaevinde kaldı. Günel, şu an aktif olarak siyasette yer almıyor. 28 YILDIR MÜCADELE VERİYOR Haziran 1994’te faili meçhul bir cinayetle katledilen Kürt iş insanı Savaş Buldan’ın ardından aktif siyasete katılan HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan, 1995 senesinde “Cumartesi Anneleri’nin bir üyesi olarak eylemde yerini aldı. Bu yıllarda HADEP'te iki dönem Parti Meclisi üyesi olan Buldan, 2005 senesinde Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterilen 1000 kadın arasında yer aldı. Buldan, 2007 yılı genel seçimlerinde barajı geçebilmek için çeşitli partilerin desteklediği Bin Umut Adayları adlı blokta yer aldı ve Iğdır’dan bağımsız aday olarak katıldığı seçimde kentin ilk kadın milletvekili olarak meclise girdi. Buldan, daha sonra Demokratik Toplum Partisi (DTP) grubuna katıldı. Buldan, DTP’nin kapatılması ardından ise Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) bünyesinde aktif siyaset yürüttü. Buldan, Eş Genel Başkanlığı görevini üstlendiği Halkların Demokratik Partisi (HDP) çatısında siyasi hayatına devam ediyor. Afişte yer alan ve dönemin HADEP Genel Başkan Yardımcılığı yapan Mehmet Satan ise, anlayış fakkılıklarından dolayı aktif siyasetten çekildi. HADEP’E DÖNÜK BASKI VE KAPATMA Halkın Emek Partisi’nden (HEP) HDP'ye Kürtlerin zorlu siyaset mücadelesi kesintisiz devam ederken, Kürtler başta olmak üzere farklı etnik, inanç gruplarını temsil eden partiler, çeşitli gerekçelerle kapatılmaya devam etti. Bu partilerden biri olan 11 Mayıs 1994 tarihinde kurulan HADEP’in üzerinde de siyasi, idari ve hukuki baskılar dinmedi. Faili meçhullerin ve ölümün kol gezdiği yıllarda her şeyi göze alarak çalışmalarına devam eden HADEP çalışanların özellikle devletin ve kontra güçlerin hedefindeydi. 2 Haziran 1994 tarihinde HADEP kurucusu ve Parti Meclisi üyesi Muhsin Melik ve şoförü Mehmet Ayyıldız, gittikleri Urfa'da paramiliter güçler tarafından öldürüldüler. Partinin çalışmaları devlet tarafından çeşitli gerekçelerle sürekli engellenmeye çalışılırken, 24 Haziran 1996’da HADEP 2. Kongresi'nde bayrak indirildiği gerekçesiyle Genel Başkan Murat Bozlak ve 50 parti meclisi (PM) üyesi sabaha karşı kongre salonundan gözaltına alındılar. Parti Genel Merkezi polis tarafından basılarak arşivlere el konuldu. 4 Temmuz 1996’da Bozlak ve PM üyeleri, Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi'nce tutuklanıp cezaevine kondular. GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR Sudan bahanelerle parti çalışmaları illegalize edilirken, 10 Şubat 1998’da HADEP Genel Merkezi düzenlenen eğitim semineri ve parti tarafından hazırlanan 1998 takvimi gerekçesiyle, Terörle Mücadele Şubesi polislerince basıldı. 4 seminer katılımcısı gözaltına alınırken, parti arşivlerine el kondu. 12 Şubat 1998’da HADEP Genel Merkezi basıldı. Genel Başkan Murat Bozlak, Genel Sekreter Hamit Geylani, Genel Sekreter Yardımcısı M. Zeynettin Önay, Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Satan, Genel Sayman İshak Tepe, Merkez Yürütme Kurulu (MYK) üyesi Ali Rıza Yurtsever ve PM üyesi Melik Aygül gözaltına alındılar. Aynı baskınlarda 13 merkez yöneticisi gözaltına alınırken Parti Genel Sekreteri Ahmet Turan Demir, Genel Başkan Yardımcısı Bahattin Günel ve PM üyeleri Emine Mısır, Hüseyin Yılmaz ve Şahabettin Özarslaner ile 7 il başkanı tutuklanarak cezaevine konuldu. 06-8 Aralık 1998’de HADEP'e yapılan baskıları kınamak amacıyla yapılan 3 günlük açlık grevi süresince birçok il ve ilçe binası polis tarafından basıldı. 7 Genel Merkez yöneticisi, 249 il ve ilçe yöneticisi, 250 üye gözaltına alındı. 2 PM üyesi, 39 yönetici ve 6 üye tutuklandı. HADEP KAPATILDI Faili meçhullerin günlük yaşam haline geldiği 25 Ocak 2001 yılında HADEP Silopi İlçe Başkanı Serdar Tanış ve İlçe Sekreteri Ebubekir Deniz çağrıldıkları İlçe Jandarma Komutanlığına gittikten sonra, kendilerinden bir daha haber alınamadı. 13 Mart 2003’te ise Anayasa Mahkemesi Başkanı Mustafa Mumin, HADEP'in, "terör odağı haline gelmesi” iddiasıyla oybirliğiyle kapatıldığını açıkladı. DÜNDEN BUGÜNE MÜCADELE SÜRÜYOR Kürt siyasi geleneğinin temsilcisi olan partiler her dönem devletin hedefi oldu ve kapatılmayla karşı karşıya kaldı. Sırasıyla Halkın Emek Partisi (HEP), Özgürlük ve Eşitlik Partisi (ÖZEP), Özgürlük ve Demokrasi Partisi (ÖZDEP), Demokrasi Partisi (DEP), Halkın Demokrasi Partisi (HADEP), Demokratik Halk Partisi (DEHAP), Demokratik Toplum Partisi (DTP) kapatıldı. Her kapatılan partinin yerine yeni bir isimle devam edildi. Geleneği temsil eden siyasal düşünce bugün Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) bir bileşeni olarak siyaset sahnesinin en önemli aktörü olarak devam ediyor. HDP hakkında açılan kapatma davası devam eterken, 10 binin üzerinde üyesinin ve yüzlerce yöneticisi, seçilmişi tutuklu. Tıpkı 23 yıldır kar, yağmur, rüzgar ve güneşin yıpratamadığı HADEP afişi gibi devlet tüm baskı, şiddet, tutuklama faaliyetlerine rağmen Kürt siyasi hareketi dimdik yoluna devam ediyor… MA/ Esra Solin Dal